خانه چوبی - سازه های چوبی چیست؟
یکی از بهترین روش های تولید خانه چوبی ، فن آوری و بهره برداری از چوب به عنوان رایج ترین مصالح موجود در طبیعت می باشد. خانه پیش ساخته از دیرباز موردتوجه ساکنان مناطق سرد سیر و جنگلی نظیر مردمان شمال اروپا و روسیه بوده است. این سازه به ساختمان محدود نمی شود و به دلیل مقاومت و استحکام بالا در پل سازی هم مورداستفاده قرار می گرفت .
سازه های چوبی امروزه در بین طراحان دکوراسیون بسیار مورد توجه قرار گرفته است.این امر از آنجا نشأت می گیرد که چوب حس خوبی به انسان می دهد و انسان را که موجودی مانوس با طبیعت است را به آرامش می رساند. از ویژگی های دیگر استفاده از چوب در طراحی داخلی این است که ردپای کربن را از فضای زندگی ما دور می کند و بهترین جایگزین برای مواد دیگر ساخت و ساز است که از سوخت های فسیلی تهیه می شوند.
یکی از بهترین روش های تولید خانه چوبی ، فن آوری و بهره برداری از چوب به عنوان رایج ترین مصالح موجود در طبیعت می باشد. خانه پیش ساخته از دیرباز موردتوجه ساکنان مناطق سرد سیر و جنگلی نظیر مردمان شمال اروپا و روسیه بوده است. این سازه به ساختمان محدود نمی شود و به دلیل مقاومت و استحکام بالا در پل سازی هم مورداستفاده قرار می گرفت .
خانه پیش ساخته چوبی یا خانه چوبی به علت استحکام مناسب، سبکی سازه و صرفه اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان موردتوجه و استقبال قرارگرفته است . در سال های اخیر با توجه به ارزش بالای انرژی و مقاومت بالای خانه چوبی در برابر زلزله و عوامل محیطی استفاده از آن در کشورهایی مانند سوئیس، اتریش، آلمان، جمهوری چک، فرانسه، کشورهای اسکاندیناوی، آمریکای شمالی، روسیه ، استرالیا، چین، ترکیه، آمریکا، کانادا، ژاپن و ایتالیا روند رو به رشدی داشته است و به تازگی خانه چوبی در ایران نیز طرفداران زیادی پیداکرده است.
خانم ناصری، مدیر فروش یکی از شرکت های خانه پیش ساخته گفت: تجربه ثابت کرده مقاومت خانه پیش ساخته چوبی یا خانه چوبی در برابر زلزله بسیار بهتر از سایر سازه هاست، به همین دلیل استفاده از خانه پیش ساخته چوبی یا خانه چوبی در مناطق زلزله خیز ازنظر عملکردی و منطقی بسیار موفقیت آمیز است.
او با اشاره به اینکه خانه چوبی در 2 تا 4 طبقه، تا ارتفاع 12-10 متر قابل ساخت است، گفت: نیروی ناشی از زلزله یا باد توسط مکانیزم های زیر تحمل می شود:
وزن خود سازه، اصطکاک موجود بین اعضای چوبی، پین های چوبی و بولتهای درونی که به فونداسیون خانه چوبی متصل می باشند نیروهای جانبی را مهار می کنند.
به دلیل وزن کم سازه و درنتیجه کوچک بودن نیروهای جانبی در اکثر موارد به طراحی خاص برای دیوارها نیازی نیست. بحرانی ترین بخش سیستم سازه ای سقف می باشد که برای طراحی این تیرها ابتدا آن ها را مانند یک تیر دو سر مفصل مدل کرده و سپس بارهای ناشی از وزن و باد و ... را به آن اعمال می نمایند.
با توجه به اینکه نیروی زلزله بیشترین اثر خود را در تراز پی ساختمان اعمال می کند ممکن است نیاز باشد که پایین ترین رشته ، توسط وسایل اتصالی مانند بولتهای فلزی به فونداسیون دوخته می شود تا مقاومت کافی برای حمل نیروهای جانبی در آن ایجاد شود.
ناصری مزایای خانه پیش ساخته چوبی(خانه چوبی) نسبت به ویلاهای پیش ساخته سبک را این طور توضیح داد:
در برخی سازه های الواری برخلاف خانه پیش ساخته Lsf و خانه چوبی wood farame که از دیواره های دوجداره استفاده می شود، دیوارها از الوارهای تو پری تشکیل می شود که همین امر از به وجود آمدن فضای خالی بین دیوار که موجب ورود و لانه کردن حشرات و جانوران در این فضای خالی می شود جلوگیری می کند در ضمن به دلیل عایق بودن چوب در برابر سرما و گرما و صوت، دیگر نیازی به استفاده از عایق های مصنوعی مانند پشم شیشه، پشم سنگ، یونولیت و غیره که در مواردی باعث حساسیت، بوی نامطبوع در اثر جذب رطوبت و همچنین دقت بالا در اجرای آن لازم است نمی باشد که همین امر باعث سرعت بسیار بالا در نصب نسبت به سیستم های ذکرشده قبلی می باشد .
ساخت خانه پیش ساخته و خانه چوبی
در این خانه پیش ساخته تمام چوب (خانه چوبی) با به اتمام رسیدن کار نصب سازه عملاً نمای داخلی و خارجی هم به اتمام رسیده و احتیاجی به عملیات اضافی نازک کاری بر روی دیوارها نمی باشد و ساختمان پس از نصب درب و پنجره و کف پوش و رنگ آمیزی آماده استفاده می باشد.
به دلیل تو پر بودن دیواره های سازه های خانه چوبی و همچنین استفاده چوب به جای بتن در کف طبقات ساختمان های دوطبقه به بالا وزن این سازه ها از سازه های Lsf و حتی خانه چوبی کمتر بوده و به همین دلیل تقریباً بدون ارتعاش بوده و از سروصدای ناشی از تردد و ضربه در آن خبری نیست .
با توجه به استفاده از الوارهای ضخیم کام و زبانه شده که موجب فرورفتن رج بالای در رج پایینی و درگیر شدن کل الوارها با همدیگر می شود که همین امر باعث عدم وجود درز در طول دیوار و همچنین مانع تابیدگی و ترک خوردگی در الوارهای مورداستفاده می شود.
نکات قابل اهمیت در سازه های چوبی
گروه ساخت وساز: سازه های چوبی به عنوان یکی از سازه هایی که در کشور های زلزله خیز مورداستفاده قرار می گیرد و اتفاقاً با استقبال خوبی مواجه است، در کشور ما هم چند سالی است جایگاه خود را پیداکرده است. در سازه های چوبی مسائلی از قبیل پوسیدگی، هوازدگی، حمله حشرات وجود دارد که لازم است به آن ها توجه شود.
سازه های چوبی که به طور صحیح و برای هدف خاص با مواد حفاظتی تیمار شده و به طرز صحیحی نصب شده اند ، در مقابل پوسیدگی و حمله حشرات و موجودات چوب خوار دریایی برای دوره طولانی تری مقاومت می کنند . علاوه بر موجودات زنده ، چوبی که در تماس با محیط باشد ، در معرض هوازدگی نیز می باشد .هوازدگی هنگامی رخ می دهد که چوب در معرض اشعه مستقیم خوشید بوده و به دلیل بارندگی ، به طور مداوم مرطوب و خشک می شود . در اثر این نیروها ، شکاف های کوچک موجود در هر دو سمت و مقطع انتهای تخته ، بزرگ شده و تبدیل به ترک می شوند . رطوبت به سرعت در این فضاها و الیاف انتهایی تجمع حاصل کرده و این فرایند (ترک خوردن) با سرعت بیشتری ادامه می یابد . اگر ترک ها به اندازه های عمیق شوند که از پوسته حفاظتی عبور کنند ، ممکن است پوسیدگی و حمله حشرات در قسمت های داخلی و تیمار نشده سازه چوبی رخ دهد . به علاوه چوب به قهوه ای تغیر رنگ داده یا ممکن است کپک زده و تیره رنگ شود .
پدیده هوازدگی مخصوصاً در تولیدات سازه های چوبی که با مواد محافظتی محلول در آب مانند CCA و ACZA تیمار شده اند یا در چوب های تیمار نشده که دارای دوام طبیعی می باشند ، ایجاد مشکل می کند . عملاً تمام تخته ها ، تخته لایی ها ، تیرهای چوبی، تیرک ها و الوارهای چوبی که در بازارهای چوب فروشان وجود دارند ، با مواد محافظتی محلول در آب تیمار شده اند و اگر در تماس با محیط باشند، هوازده خواهند شد . برخی از کپک ها قادرند در سطوح الوارهای تیمار شده با مواد حفاظتی محلول در آب توسعه یابند . بنابراین اگر نمای ظاهری و زیبایی چوب مهم است باید سطح چوب پوشانده و پرداخت گردد.
مواد حفاظتی محلول در آب
به دلیل شرایط محیطی که اکثر چوب های تیمار شده با مواد حفاظتی محلول در آب با آن مواجه می باشند و خصوصیات خاص الیاف گونه هایی که استفاده از آن ها رایج تر است ، اقدامات احتیاطی ویژه ای به هنگام انتخاب ، استفاده و نگهداری از پرداخت یک چوب باید مدنظر قرار بگیرد. برای چوب های تیمار شده ای که شدیداً در تماس با محیط هستند یا چوب های که دارای دوام طبیعی می باشند، استفاده از یک ماده ضد آب یا یکرنگ محلول در حلال آلی نیمه شفاف نفوذکننده در چوب که حاوی قارچ کش باشد، می تواند بهترین راه حل برای پرداخت باشد. برخی از مواد حفاظتی تیمار چوب به همراه مواد ضد آب و حتی مواد رنگی ساخته می شوند که این مواد رنگی ، عموماً قهوه ای بوده و در هنگام تیمار به محلول اضافه می شوند. پرداخت های لایه ای(به صورت ورقه یا فیلم ) مانند رنگ کردن ممکن است برای محافظت سطوح چوب استفاده شوند اما برای سطوحی که در معرض نوسانات مداوم هستند، توصیه نمی شوند.
مواد حفاظتی ضد آب
یک ماده حفاظتی ضد آب مانند یک پرداخت طبیعی عمل می کند . تیمار باعث کاهش کج ومعوج شدن و ترک خوردن چوب شده ، از تغییر رنگ چوب به وسیله آب جلوگیری کرده و رشد کپک ها را کنترل می کند . مواد حفاظتی ضد آب ، حاوی نوعی قارچ کش، مقدار کمی موم به عنوان ماده دافع آب ، رزین یا روغن خشک شونده و یک محلول مانند ترپنتین ، مواد فرار معدنی و روغن پارافین می باشند . پایدارکننده از تخریب آرام سطح چوب به وسیله خورشید جلوگیری می کند وگرنه نور خورشید باعث جدا شدن الیاف چوب به طور تک تک یا گروهی می شود. موم باعث کاهش جذب آب مایع به وسیله چوب می شود ، ماده حفاظتی نیز باعث جلوگیری از تیره رنگ شدن (خاکستری شدن) و رشد کپک ها می شوند. این گونه پرداخت ها باید هرساله تکرار شوند. معمولاً بهار برای این عمل بهترین زمان است . برخی از فرمول های مواد محلول در آب در دسترس می باشند .
مواد رنگی نافذ نیمه شفاف
رنگ های نیمه شفاف محلول در حلال های آلی که در چوب نفوذ می کنند، درواقع مواد ضد آب یا به عبارت بهتر مواد حفاظتی ضدآبی هستند که حاوی رنگ دانه می باشند . این مواد تا حدودی در سطح چوب نفوذ می کنند، متخلخل هستند و مانند رنگ یک لایه سطحی ایجاد نمی کنند .
بنابراین ، این مواد الیاف چوب را به طور کامل پوشش نمی دهند . درنتیجه حتی اگر رطوبت به چوب نفوذ کند رنگ آن طبله نکرده و پوسته پوسته نمی شوند. رنگ های نافذ نیمه شفاف که برای لمبه کاربرد دارند باید حاوی قارچ کش، یک ماده دافع آب و اغلب یک ماده پایدارکننده در مقابل اشعه ماورای بنفش خورشید نیز باشند.
اطمینان حاصل کنید که برچسب روی لمبه ها نشان دهنده این مسئله است که محصول موردنظر دارای پرداختی مقاوم در مقابل کپک ها بوده یا اینکه محصول حاوی قارچ کش مخصوصی می باشد . تمام قارچ کش ها در برابر کپک ها مؤثر نیستند . رنگ های نفوذکننده روشن در سطوح افقی که در معرض رفت وآمد هستند، مدت دوام بیشتری نسبت به تیره رنگ ها دارند چون پس از فرسایش سطحی الیاف آن ها ازلحاظ رنگ تضاد کمتری با مناطق دیگر نشان می دهند. از سویی دیگر رنگ تیره می تواند حالت سبزرنگی که برخی از مواد حفاظتی محلول در آب ایجاد می کند را کاهش داده یا به کلی محو کند . مواد رنگی نیمه شفاف که برای لمبه استفاده شده اند، می توانند تا 4 سال باقی بمانند .
رنگ های شیرابه ای (محلول در آب ) نیز در دسترس می باشند اما آن ها به خوبی انواع محلول در حلال های آلی خود در سطح چوب نفوذ نمی کنند. فرمول های جدیدتر رنگ های شیرابه ای که خصوصیات نفوذ بهتری دارند، درحال توسعه می باشند . برای پرداخت مجدد چوب با ماده حفاظتی ضد آب یا رنگ ها نیمه شفاف ، معمولاً پاک سازی ساده چوب با یک بُرس کفایت می کند .
رنگ ها
رنگ ها ، لاک الکل ها و رنگ دانه های جامد اگر در سطوحی که در معرض تماس مداوم هستند، استفاده شوند ، مثلاً لمبه ها ، مستعد پوسته پوسته شدن هستند . از این پرداخت ها نباید در سطوح لمبه ها که در معرض رفت وآمد هستند استفاده شود . معمولاً قبل از پرداخت مجدد چنین رنگ هایی ، تراشیدن و سمباده زنی زیادی بر روی سطوح لازم است . البته استفاده از رنگ در کف ایوانگاه های سرپوشیده ، سطوح عمودی مانند دیوارهای کناری ، دکورهای مورداستفاده در محل ایوان ، تخته لایی ، پی و نرده های چوبی ممکن است کاملاً نتیجه بخش باشد. بهترین روش این است که ابتدا چوب را با استفاده از یک ماده حفاظتی ضد آب که قابلیت جذب رنگ را نیز دارد، تیمار کرد . پس از خشک شدن ماده حفاظتی ، باید یک آستری و سپس دو پوشش نهایی روی آن به کار برد .