گرانی سوخت نان آجرپزها را آجر کرد

کاربرد آجر در ساخت بناهای تاریخی، بهترین گواه برای نشان دادن اهمیت آن در ساخت وساز بناهای ایرانی است. ولی بعد از هدفمند کردن یارانه ها در زمستان 87، نرخ تولید آجر 6 برابر افزایش یافت که طبق عرف بازار، نرخ آجر در بازار نیز باید افزایش را تجربه می کرد اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداد و همین مسئله باعث شد بسیاری از فعالان این صنف یعنی همان بخاران انگیزه خود را برای ادامه فعالیت از دست بدهند. علاوه بر این نباید از این مهم غافل شویم که به کارگیری مصالح جایگزین در ساخت وساز به جای آجر، تأثیر قابل توجهی در کسادی بازار فعالان این صنف داشته است. به گفته فعالان صنفی اتحادیه بخاران تا همین چند سال پیش هر کس آجرپزی داشت، کار و بارش سکه بود و «ارباب» خطاب می شد، اما امروز دیگر خبری از آن رونق نیست، ازاین رو لازم است که برای برون رفت از مشکلاتی که هم اکنون فعالیت این صنف قدیمی را تحت تأثیر قرار داده، چاره اساسی اندیشیده شود. رئیس اتحادیه فخاران درباره پیشینه اتحادیه فخاران گفت: 71 سال پیش یعنی در سال 1325 اتحادیه فخاران در تهران به فعالیت خود رسمیت بخشید و هم اکنون بیش از 300 کارگاه در استان تهران مشغول فعالیت هستند؛ اما متاسفانه این روزها کسب وکار این صنف قدیمی رونق چندانی ندارد. به گزارش پیام ساختمان، مرتضی منبع چی درباره علت اصلی از رونق افتادن فعالیت فخاران بر این باور است که بعد از قانون هدفمند کردن یارانه ها، نرخ مولدهای انرژی در ایران بسیار بالا رفت که طبق قوانین اقتصادی باید به همان میزان هم نرخ آجر در بازار افزایش می یافت؛ اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداد و همین مسئله انگیزه برخی از تولیدکنندگان را برای تولید کاهش داد. این فعال اقتصادی درباره سوخت مورد استفاده کارخانه های آجرپزی اظهار می کند: درحال حاضر عمده واحدهای مستقر در حاشیه شهرها و شهرستان ها، از نفت سیاه و واحدهای مستقر در مراکز استان ها از گاز به عنوان سوخت استفاده می کنند. رئیس اتحادیه فخاران درباره مشکلات تولیدکنندگان آجر در کشور می افزاید: درحال حاضر کارخانه های تولید آجر با نیمی از ظرفیت خود فعالیت می کنند که 30 درصد دلیل این کاهش تولید به کاهش تقاضا و 70 درصد دیگر آن به مسائل تولید مربوط می شود. قرار بر این بود که بعد از اجرای قانون هدفمندی یارانه ها تجهیزات خطوط تولید آجر نوسازی شوند اما متاسفانه در عمل شاهد این مهم نبودیم و هنوز تسهیلات مالی برای این کار به ما پرداخت نشده است. به گفته وی مسئولان به جای رفع مشکلات صنف، سنگ های زیادی پیش پای کسب وکار ما انداختند. متاسفانه در برنامه راهبردی وزارت صنعت، معدن و تجارت هیچ توجهی به رفع مشکلات اتحادیه فخاران نکردند. این مسئول صنفی درباره دلایل جایگزین کردن بلوک سیمانی به جای آجر در ساخت وساز بیان می کند: این روزها برای سبک سازی ساختمان از بلوک سیمانی استفاده می کنند؛ اما طبق محاسبات کارشناسان این اقدام اشتباه است و استفاده از بلوک سیمانی به مراتب وزن ساختمان را از آجر سنگین تر می کند. بلوک هایی که جای آجر را گرفتند وی در پاسخ به این پرسش که آیا نرخ آجر به نسبت بلوک سیمانی پایین تر است، گفت: نرخ آجر به مراتب کمتر از بلوک سیمانی است، از این رو برای سبک شدن ساختمان مهندسان کاربرد بلوک لیکا در ساخت وساز را تجویز می کنند؛ اما متاسفانه کمتر از 10 درصد ساختمان ها در ایران از این بلوک استفاده می کنند و بیشتر بلوک سیمانی در ساخت وساز کاربرد دارد. بر کسی پوشیده نیست که بلوک سیمانی مقاومت کمتری دارد، به همین دلیل صداها در ساختمان شنیده می شود. به گفته این فعال اقتصادی آجر عایق صدا و حرارت است، به همین دلیل مقاومت ساختمان را افزایش می دهد. منبع چی با بیان اینکه 15 سال پیش در اروپا می خواستند بلوک سیمانی را جایگزین آجر کنند، بیان می کند: فعالان این صنف در اروپا انجمن های قوی داشتند؛ آنها اجازه ندادند که چیزی جایگزین آجر در ساخت وساز شود، به همین دلیل آنها همچنان به فعالیت خود ادامه می دهند. وی ادامه می دهد: محصولاتی مانند «سیپورکس» و «هبلکس» را می توان به جای بلوک سیمانی در ساخت و ساز به کار برد. هر کدام از این مصالح ساختمانی معایب و محاسن خاص خود را دارند، از این رو لازم است کارشناسان مصالح ساختمانی را بررسی و بهترین را برای ساخت وساز تجویز کنند. متاسفانه بازرسی ها در ساخت وساز به حداقل رسیده است و فقط تلاش دارند برچسب غیراستاندارد بودن را به آجر بزنند. کاهش اشتغال آفرینی در صنف آجرپزها به گفته این فعال اقتصادی فخاران در استان تهران برای 30 هزار نفر ایجاد اشتغال کرده اند در حالی که این صنف در کل کشور برای بیش از یک میلیون نفر ایجاد شغل کرده است. وی با اشاره به تأثیر رکود 5 ساله حاکم بر بازار ساخت وساز مسکن تصریح کرد: رکود فعلی حاکم بر بازار مسکن از پیروزی انقلاب اسلامی تا به امروز بی سابقه است و هیچ گاه شاهد چنین رکودی نبوده ایم. از این رو لازم است برای برون رفت از رکود فعلی بازار مسکن چاره اساسی اندیشیده شود، زیرا بیش از هزار و 300 شغل وابسته به این صنعت است و اگر ساخت وساز دوباره پا بگیرد فعالیت ما نیز رونق خواهد گرفت. باید پروژه های ساخت وساز با جدیت بیشتری دنبال شود. اگر برای بازسازی بافت های فرسوده برنامه ریزی نکنیم، بدون تردید زمین خواهیم خورد. این مسئول صنفی در پاسخ به این پرسش که کاهش مصرف آجر در بازار داخلی انگیزه صادرات را بیشتر کرده است، گفت: پیش از اوج گرفتن جنگ عراق از اصفهان و تهران روزی 500 تریلی، آجر به این کشور صادر می کردیم اما جنگ در این کشور رکود حاکم بر بازار داخلی را تشدید کرد. وی با اشاره به لزوم تغییر و تحول اساسی در تولید آجر بیان می کند: هنوز بسیاری از کارخانه های آجرپزی، به صورت سنتی اقدام به تولید آجر می کنند؛ در این کارخانه ها هزینه تولید بسیار بالاست. اگر به جای 300 کارخانه، 5 واحد تولیدی مدرن اقدام به تولید کنند، علاوه بر تامین نیاز داخلی، می توانیم به فکر تصاحب بازار کشورهای همسایه باشیم. مقاومت بالای آجر سنتی همچنین رضا حسامی، عضو هیات مدیره اتحادیه فخاران درباره پیشینه تولید آجر در کشور اظهار داشت: بیش از 7 هزار سال پیش آجر از بین النهرین وارد ایران شد. درست است که مهندسان ایرانی مبدع آن نبودند اما خیلی زود توانستند در ساخت آجر به نبوغ جدیدی دست یابند، به عنوان مثال مهندسان ایرانی 700 سال پیش لوله های سفالی را برای مصارف بهداشتی به کشورهای اروپایی به ویژه اسپانیا صادر می کردند. این مسئول صنفی ادامه می دهد: در زمان سلطنت رضاشاه ابزارهای جدید برای تولید آجر وارد ایران شد و بعد از وی از سال 50 زمینه های ورود ابزارهای جدید برای تولید آجر فراهم شد. به گفته وی طولانی بودن فرآیند تولید آجر به صورت سنتی مقاومت آن را به نسبت آجرهایی که با دستگاه های به روز تولید می شوند، بیشتر کرده است. برای همین هنوز شاهد بناهای قدیمی که با آجر ساخته شده اند هستیم. بنای زیگورات چغازنبیل در خوزستان با آجر ساخته شده و سال ها از ساخت این بنا می گذرد اما همچنان پابرجاست. این فعال اقتصادی درباره نحوه تولید آجر افزود: در ایران آجر به صورت سنتی، نیمه سنتی و ماشینی تولید می شود. البته همچنان تعداد کارخانه هایی که به صورت سنتی کار می کنند زیاد است. این کارخانه ها برای تعداد قابل توجهی از کارگران اشتغال ایجاد کرده اند اما با مدرن شدن آنها تعداد قابل توجهی از کارگران از کار بیکار شدند.