اسکلت پیچ و مهره ای

گروه ساخت وساز: کیفیت مناسب اتصالات در سازه های فولادی عامل اصلی یکپارچگی سیستم های سازه ای بوده و طبق گزارش زلزله های گذشته، تخریب بسیاری از ساختمان های فولادی ناشی از جوشکاری غیراستاندارد عنوان شده است. امروزه استفاده از سازه های پیچ و مهره ای در صنعت به نحو چشمگیری افزایش یافته است، طوری که این سازه ها در گذشته فقط شامل سوله های صنعتی و مجتمع های پتروشیمی و سازه های مورداستفاده در صنایع نفت و گاز می شد اما هم اکنون کاربرد آنها در ساختمان های مسکونی، اداری و تجاری که در شهرها نیز ساخته می شود با رشد چشمگیری روبه رو شده است. ازجمله مزایای اتصالات پیچ و مهره ای که مهم ترین دلیل استفاده از آنها درکشورهای صنعتی است عدم نیاز به جوشکاری در زمان نصب سازه و در موقعیت های سخت و نیز سرعت بیشتر اجرا در محل نصب نسبت به سازه های جوشی است. در ادامه سلسله گزارش های پیام ساختمان با عنوان کدام کالا برای شما مناسب تر است ابتدا مزایای این اسکلت ها را بررسی می کنیم و سپس نظرات مجریان ، سازندگان و کارشناسان را جویا می شویم. لازم به ذکر است مطالب عنوان شده صرفاً نظرات مصاحبه شوندگان است و مورد تأیید یا رد نشریه نیست: چرا پیچ و مهره سرعت اجرا : سرعت اجرای سازه با اتصالات پیچ و مهره ای نسبت به اتصالات جوشی بالاتر و کاملاً قابل لمس است و زمان ساخت سازه های پیچ و مهره ای کمتر از سازه های با اتصالات جوشی است .بنابراین با توجه به مدت زمان بالای اجرای پروژه های کشورمان این نوع سازه ها جهت کاهش زمان ساخت پیشنهاد می گردد. سرعت نصب : در اینگونه سازه ها به دلیل حذف کامل جوشکاری در محل نصب سازه ،فقط به جایگذاری قطعات و بستن تعدادی پیچ و مهره محدود می شود که این عامل باعث افزایش چشمگیر سرعت نصب می شود و خطاهای نصب به حداقل خود می رسد . پرت مصالح : معمولاً در محاسبات، دست محاسب در انتخاب مقاطع خاص تیرآهن بسته بوده و مجبور است با اضافه کردن ورق و جوشکاری به مقطع موردنظر برسد حال آنکه در ساختمان پیچ و مهره ای امکان اضافه کردن مقاطع سبک تر و با مقاومت بیشتر وجود دارد که استفاده از ورق در ساخت مقاطع پرت آهن آلات را به حداقل می رساند. مقاومت در برابر آتش سوزی : در دماهای بالا معمولاً اتصالات پیچ و مهره ای مقاومت بیشتری در برابر حرارت دارند و احتمال تخریب سازه بسیار کمتر از اتصالات جوشی است . عدم نیاز به فضای کار : معمولاً در شهرها به دلیل عدم وجود موقعیت و مکان مناسب جهت ساخت اغلب پیمانکاران دچار زحمت فراوان می شوند که با استفاده از این نوع سازه ها ، قابلیت اجرا در شلوغ ترین و کم حجم ترین موقعیت ها فراهم است . خوردگی سازه : در سازه های پیچ و مهره ای قبل از رنگ آمیزی قطعات توسط دستگاه های سندبلاست و وایربرس تحت نظر واحد کنترل کیفی زنگ زدایی می شوند که در سازه های جوشی این عملیات انجام نمی گیرد . همچنین در سازه های جوشی به جای رنگ غنی از روی که در سازه های پیچ و مهره ای استفاده می شوند ، ضدزنگ به کار می رود که این امر باعث خوردگی سریع سازه می شود . امکان استفاده در مدیریت حوادث : با توجه به امکان جابه جایی این گونه سازه ها امکان جابه جایی و نصب آن در مناطق بحران زده مانند سیل و زلزله امکان پذیر است. فقدان تخصص جوشکار ها مهیاری، مدیر کارخانه روئین دژ میلاد در خصوص مزایا و معایب سازه های پیچ و مهره ای به پیام ساختمان گفت: اگر اسکلت فلزی درست محاسبه و اجرا شود تفاوت چندانی ازنظر کیفیت با اسکلت پیچ مهره ای ندارد اما یکی از مشکلات اسکلت های فلزی در کشور ما این است که جوشکار ها متخصص نیستند و برخی از جوش ها مانند جوش های عمودی و سربالا با مشکلات عدیده ای مواجه است. علاوه بر این بازرسی این جوش ها هم در کشور ما مورد غفلت واقع می شود و همین مسئله مشکلات را دو برابر می کند. وی افزود: در اسکلت های پیچ و مهره ای به دلیل اینکه معدود جوش ها روی زمین انجام می شود، تخصص چندانی نیاز ندارد. علاوه بر این تست این جوش ها به دلیل اینکه سازه ها روی زمین هستند، به سهولت انجام می گیرد. مهیاری در ادامه به بیان معایب سازه های پیچ و مهره ای پرداخت و افزود: به دلیل اینکه دستک و اتصالات به سازه ها و تیرهای آهنی وصل شده است، فضای بیشتری اشغال کرده و حمل ونقل آنها سخت تر است؛ بنابراین وسایل نقلیه باید برای انتقال سازه ها به کارگاه ساختمانی چندین بار بیشتر از حالت سنتی باربری کنند اما به طورکلی با توجه به کیفیت این سازه ها استفاده از سازه های پیچ و مهره ای به صرفه است. وی به یکی از نکات حائز اهمیت در استفاده از پیچ و مهره ها اشاره کرد و گفت: پیچی که یک بار به اشتباه دو قطعه را به هم وصل کند، بعد از باز کردن دیگر قابل استفاده نیست و باید کنار گذاشته شود. گرید 12 برای ساختمان معاون بازرگانی شرکت ایران تکنیک نیز به پیام ساختمان گفت: قطعاً سازه های پیچ و مهره ای مقاومت بالاتری نسبت به سازه های جوشی دارد و نگاهی به زلزله های کشور و گسست در مقاطع جوش نیاز به پیچ و مهره را در اسکلت ضروری می نماید. حمید خرده کار در مورد ملاحظات استفاده از پیچ و مهره ها در بازار اظهار داشت: شرکت هایی که زیرمجموعه شرکت های نفتی هستند، پیچ ها را با معیار کیلو نمی فروشند بلکه این موضوع بسته به گرید و جنس پیچ دارد. معمولی ترین جنس گرید های 5 و 6 است. در صنعت ساختمان هم مجری یا خریدار باید گرید موردنظرش را از تولیدکننده بخواهد اما معمولاً برای سازه های پیچ و مهره ای از گرید 12 که سختی بالایی دارد، استفاده می شود. معایب اسکلت پیچ و مهره ای یک کارشناس جوشکاری در رابطه با معایب اسکلت های پیچ و مهره ای می گوید: شاید یکی از بزرگ ترین ایرادهای اتصالات پیچ و مهره ای نیاز به دقت و توجه وافر در زمان ساخت باشد. در اتصالات جوشی بین تیرها و ستون گپ 1 تا 2 سانتی متری در نظر گرفته می شود. احیاناً اگر طول تیرها در حد 1 یا 2 سانت کوچک و بزرگ در نظر گرفته شود، این زیادی یا کمی طول رفع می گردد اما اتصال پیچ و مهره ای شوخی بردار نیست و نهایتاً تلورانس هایی در حد 2 میلی متر برای آن مجاز است. مهندس ایزدپناه ادامه می دهد: بعضاً اتفاق افتاده که همین تلورانس های 2 میلی متری در بخش های مختلف تجمیع شده و به دلیل وجود 1 سانتی متر اختلاف، تیر نصب نشده است. پس در زمان ساخت سازه با اتصالات پیچ و مهره ای، کنترل ابعادی بایستی از همان لحظه قطعه زنی انجام شود تا در زمان نصب مشکلی وجود نداشته باشد. وی می افزاید: ایراد دوم اتصالات پیچ و مهره ای، کیفیت پایین پیچ های بازار است. امروزه بسیاری از سازندگان داخلی پیچ به دلیل واردات پیچ های ارزان قیمت چینی، کارخانه های خود را تعطیل کرده اند. این در حالی است که برخی از پیچ های موجود از کیفیت خیلی پایینی برخوردار هستند و گواهی های ارائه شده برای آنها جعلی و فتوشاپی است. ضمن اینکه معمولاً کارفرمایان هزینه انجام تست های بولت را نیز متقبل نمی شوند و تمایل به خرید جنس ارزان با کمترین هزینه، سبب پایین آمدن کیفیت نهایی سازه های پیچ و مهره ای می شود.