معمارمعرف معماری ایرانی

گروه معماری ودکوراسیون: ‏نادر اردلان متولد سال 1318 تهران است. در7 ‏سالگی به اتفاق پدر، مادر و خواهرش به دلیل شغل پدر در امور مالی وزارت اقتصاد، بعد از جنگ جهانی دوم، به واشنگتن رفت. تحصیلات خود را در دانشگاه های هاروارد و انستیتو تکنولوژی کارنگی به اتمام رساند و از 1341 ‏تا 43 ‏در شرکت های بزرگ آمریکایی کار کرد و اولین کار ساختمانی وی در دانشگاه برکلی کالیفرنیا و همکاری در ساخت برجی در سانفرانسیسکو بود. به این ترتیب با ساختِ ساختمان های پیش ساخته و نحوه ‏فعالیت پروژه های عظیم آشنایی پیدا کرد. در همان زمان از طرف شرکت نفت ایران دعوت به کار شد، اردلان به همراه خانواده به ایران بازگشت و در سال 1343 به مسجدسلیمان رفت. بعد از گذشت دو سال با وجود سختیهای فراوان درهای جدیدی به روی وی باز شد و توانست طراحیهای شرکت نفت را اداره کند و خانه سازیهایی در جزیره خارک انجام دهد. در آن زمان رومن گرشمن باستان شناس بزرگ فرانسوی در خرابه های معابد آتش زرتشتیان مشغول حفاری بود و روی ساختمان ها و سایت های هخامنشیان و ساسانیان کار میکرد. نادر اردلان در ترسیم پلان برخی از بافت ها به گرشمن کمک کرد. ‏اردلان هرگز به مطالعه معماری ایران در یک دوره تاریخی خاص اکتفا نکرد. او به سرتاسر این چشم انداز علاقه مند بود و از غارهای خطی شمال ایران تا مارلیک (قرن نهم تا هفتم قبل از میلاد) شروع کرد و به بقایای خارق العاده ای در اصفهان و کاشان دوره ‏اسلامی و بعد از آن به دوره قاجار رسید. وی درباره ورودش به ایران پس از سال ها میگوید: در آن زمان شخصی به نام «رومن گرشمن» در خوزستان به ویژه شوش و چغازنبیل حفاریهایی انجام میداد و موقعیتی پیش آمد تا در این کار با او همکاری کنم. به این ترتیب با تاریخ ایران بیشتر آشنا شده و فهمیدم که عظمت معماری بیش از این است که ساختمان بسازیم و حق الزحمه دریافت کنیم، بلکه چیزی تاریخی و عمیق است . این آغاز آشنایی من با ایران بود. پس از آن در دانشگاه تهران مشغول به تدریس شده و با دانشجویان به شهرهای مختلف ایران رفتم و نقشه آنها را پیاده کردیم. به ویژه به دلیل علاقه، بافت شهر اصفهان و بازار اصفهان را پیاده کردم. تا آن زمان بیشتر مطالعات معماری ایران را غربیها انجام داده بودند. نگاه غربی این است که به هر چیز به عنوان موضوع نگاه میکند. مثلاً مسجد امام را نگاه میکند و فقط برای خودش به عنوان یک تک واحد، مجسم میکنند. عادت نکرده ‏بودند که ما در ایران فضا میسازیم نه ابژه و نه شکل. پس بازار اصفهان بهترین نمونه از بافت فضای مثبت خطی بود. ما بافت آن را ترسیم کردیم و مثل زنجیر، بخش های مختلف آن را از جمله میدان نقش جهان، مسجد امام و غیره کنار هم گذاشتیم و متوجه شدیم که این بافت 600 سال با هماهنگی ادامه داشته ولی شکل ها از یک دوره به دوره دیگر متفاوت است و فضا از وحدت فضایی مثبت برخوردار بود. این مطالعات به جایی رسید که دانشگاه شیکاگو پیشنهاد داد کتابی در مورد تاریخ معماری ایران بنویسم.اردلان این کتاب را با عنوان حس وحدت می نویسد که خود در این خصوص میگوید: کتاب حس وحدت را در 1351 ‏به پایان رساندم و در 1352 ‏به چاپ رسید. این کتاب جنبه قابل لمس معماری ایرانی بود و با این حال برای فهم معماری ایران کافی نیست و فقط کمیت موضوع را نشان میدهد. کتاب حس وحدت دو جنبه دارد: جنبه معماری و جنبه معنایی فضاها و رنگ ها. خوشبختانه در ایران کسانی که بناهای ما را به طور سنتی میساختند، متعلق به صنف نجار، گچ کار و آجرکار بودند. متوجه شدم هر کدام از این صنف ها یک استاد دارد و یک شاگرد. رسم این است که استادِ این صنف ها ،هم استاد کارِ عمل است و هم جنبه عرفانی دارد. پس کاری که انجام میدهد نظم خاصی دارد. اردلان درباره اولین طراحی خود میگوید:وقتی به ایران آمدم اولین ساختمانی که طراحی کرد‏م، مدرسه مدیریت بود که الآن دانشگاه ‏امام صاد‏ق نام دارد و پایه طراحی آن، باغ فین است و خوابگاه های د‏انشجویان حیاط د‏ار است. اردلان 4 عامل را تشکیل دهنده معماری خوب میداند ومی گوید:‏انطباق با محیط اقلیمی، ‏ارتباط مستقیم با فرهنگِ منطقه،‏عملکرد و ‏استفاده از تکنولوژی پیشرفته ، عواملی هستند که معماری خوب را شکل میدهند.اردلان 6 سال شریک عبدالعزیز فرمانفرمایان بود. وی مسئولیت چند کار بزرگ را به عهده اردلان گذاشت از جمله استادیوم 100 ‏هزار نفری که برای بازیهای آسیایی ساخته شد، همچنین مدرسه مدیریت ایران و ... . وی 13 ‏سال ( 1343 ‏تا 1356) در ایران کار کرد و زمانی که دوباره برای تدریس به هاروارد و دانشگاه ییل، دعوت شد به دلیل علاقه مندی به فرهنگ و گسترش استفاده از تکنولوژی، دفتر معماریاش را در ایران حفظ کرد. ‏بعد از انقلاب هم به دلیل اینکه عضو هیئت جایزه معماری آقاخان بود و بعد از آن به دلیل برنده شدن در مناقصه شرکت نفت ابوظبی، در سال 1990 ‏به خلیج فارس آمد. از جمله تأثیرگذار ترین معلمان او می توان به لویی کان اشاره کرد که در سال های تحصیل او کان برخی از مهم ترین کارهایش را میساخت. نادر اردلان بعد از مدتی با لویی کان کارش را شروع کرد و کان توصیه نامه هایی را به انتشارات دانشگاه شیکاگو نوشت که کتاب حس وحدانیت باید چاپ شود . در سال های 1970 او در دانشگاه تهران تدریس میکرد و در آن سال بود که به فکر راه انداختن چند کنفرانس بین المللی افتاد .در سال 1970 اولین کنگره بین المللی معماران در ایران و در اصفهان با کمک چند نفر از دوستانش در حرفه معماری و همکاری وزارت مسکن و شهرسازی ایران شکل گرفت. مهمانان این کنفرانس : لویی کان ، پال رودولف، باک مینستر فولر ، و جمعی از معماران عالی را به مشارکت دعوت کرد. موضوعِ کنفرانس، نمایش امکان بالقوه «تقابل خلاق بین سنت و تکنولوژی» بود اما تلاش های بیپایان نادر اردلان چهار سال بعد در پرسپولیس هم ادامه داشت و او چنین گردهمایی را در شهر پارسه برپا کرد . برخی از کارهای معماری وی عبارتند از:همکارى در طرح استادیوم صدهزارنفرى آزادى و مجموعه ورزشى آن، مشارکت در طراحى دو برج سامان (واقع در بلوار کشاورز) ، طراحى ساختمان ادارى گروه صنعتى بهشهر، مرکز مطالعات مدیریت هاروارد، طراحى و اجراى دانشگاه بوعلى سینا همدان، همکارى با «کامران دیبا» در طراحى موزه هنرهاى معاصر، وطراحی دانشکده مدیریت (دانشگاه امام صادق (ع)). تلاش های بیپایان نادر اردلان برای معرفی معماری ایران قابل تقدیر است.