جایگاه انرژی در رشد اقتصادی

گروه تأسیسات: میزان مصرف انرژی در جهان در هر دهه 2 برابر افزایش داشته و پیش بینی میشود که طی سال های 2001 تا سال 2025، این روند در جهان به میزان 54 درصد افزایش یابد. جالب توجه اینکه در این چشم انداز بیشترین میزان مصرف انرژی به کشورهای در حال توسعه ای مثل ایران اختصاص دارد.گزارش اتحادیه جهانی انرژی مکمل این واقعیت در کشور ما است که سرانه مصرف و اتلاف انرژی در ایران فوق العاده زیاد و سرسام آور است! آمارها حاکی از آن است که مصرف فرآورده های نفتی در ایران در کمتر از دو دهه به 3 برابر افزایش پیدا کرده است و متوسط مصرف سالانه انرژی در ایران از رشدی حدود 10 درصد برخوردار است. از سوی دیگر مصرف نادرست و اتلاف غیرمنطقی و نامعقول انرژی، هزینه های میلیاردی برای کشور در پی داشته است. مهم ترین عواملی که در این خصوص مزید بر علت شده و موجب شده تا سرانه مصرف و اتلاف انرژی در کشور ما چنین روندی را در پیش بگیرد، را میتوان به صورت زیر برشمرد: اتکا به روش های سنتی، استفاده از فناوری های قدیمی در صنایع، عدم اصلاح و نوسازی ساختار قدیمی، فراوانی و ارزان بودن قیمت سوخت و منابع فسیلی (به نحویکه قیمت آب معدنی از سوخت مصرفی در کشور بیشتر است!)، نبود فرهنگ بهره وری و بهینه سازی مصرف انرژی، عدم اطلاع رسانی و آموزش های مناسب، عدم آگاهی و آشنا نبودن غالب افراد با مدیریت بهره وری و بهینه سازی انرژی و ... آمارهای عجیب ولی واقعیانرژی مصرفی برای پخت وپز خانگی سالانه 1.5 تن و یک یخچال خانگی سالانه 2 تن گاز گلخانه ای وارد جو میکند. هزینه احداث ، انتقال و توزیع در شبکه های برق برای تولید یک کیلووات ساعت انرژی معادل 800 دلارمی باشد که علاوه بر هزینه ها و بار مالی مضاعفی که دارد 3 تا 8 سال زمان برای اجرا نیاز دارد.هزینه های جاری و مالی هر نیروگاه سالانه بالغ بر 20درصد هزینه احداث اولیه است، ازاین رو کاهش و بهینه سازی مصرف انرژی برای تحلیلگران اقتصادی گامی بسیار مهم دربهبودشرایط اقتصادی محسوب میشود.در کشور ما در حدود سالانه670 میلیارد تومان پتانسیل برای صرفه جویی وجود دارد .علاوه بر این در کشور ما سالانه بالغ بر 200 میلیون بشکه نفت خام برای نیازهای گرمایشی و سرمایشی مصرف میشود ، درصورتیکه اگر با مصارف بهینه فقط 10درصد صرفه جویی شود سالانه معادل 20 میلیون بشکه نفت خام خواهیم داشت که با احتساب هر بشکه 25 دلار و هر دلار 800 تومان معادل 400 میلیارد تومان خواهد شد.از دیگر کشورها الگو بگیریمروند مصرف بیرویه و اتلاف هولناک انرژی در ایران و بیتوجهی و بیتفاوتی نسبت به آن تا حدی است که هنوز هم اتلاف این میزان از سرمایه های عظیم مالی ذهن های ما را بیدار نکرده و شاید بتوان گفت ما بیشتر شاهد هدرروی و اتلاف سرسام آور انرژی در کشور بوده ایم، تا فکر چاره اندیشی برای آن! اگر هم کاری کرده ایم یا اصلاً مفید فایده واقع نشده یا کم بهره بوده است. اما به عنوان مثال کشور انگلستان با وجود نداشتن مشکلات مشابه ما در زمینه انرژی، نوع نگرش و طرح های آنها در خصوص صرفه جویی در مصرف انرژی جالب توجه است.اخیراً به موجب طرحی در انگلستان چراغ های بزرگراه ها و آزادراه های این کشور را از نیمه شب به بعد یعنی زمانی که تردد خودروها کاهش مییابد، به منظور صرفه جویی خاموش و یا کم نور میکنند و همین طور شهرداریها نیز ملزم شده اند که پس از نیمه شب چراغ های خیابان ها را بسیار کم نور و حتی خاموش کنند تا در مصرف برق صرفه جویی شود. اما آیا در کشور ما که با معضل شدید اتلاف انرژی و سرانه بالای مصرف مواجه است، چنین راهکارهایی به منظور صرفه جویی و بهینه سازی ارائه شده است؟ ضرورتی ملیبه هرحال با توجه به اقتصاد تک محصولی و اتکا بر درآمدهای نفتی و نیز سرانه مصرف بالای انرژی در کشور و اتلاف بیرویه آن ، لزوم تلاش همگانی در جهت بهره وری و بهینه سازی مصرف انرژی به عنوان یک نیاز و ضرورت ملی کاملاً مشهود است. قدر مسلم هیچ کس نمیتواند منکر نقش و جایگاه اساسی انرژی در رشد و توسعه اقتصادی و اجتماعی کشورها شود.