تراز ساختمان به وسیله عناصر چهارگانه

همانطور که می دانیم تراز شدن کف و سف ساختمانها و قائم نمودن ستونها و دیوارها یکی از اصول اولیه در ساختمان سازی است.

و میتوان گفت اصل اول استقامت و استواری یک سازه می باشد.

چرا که اگر حتی به مقدار ناچیز کف و سقف ساختمانها و تیرها ی افقی و ستونها تراز یا شاقول نباشد چه بسا باعث مشکلات زیادی شده و حتی باعث تخریب سازه میشود.

چون تعادل یک ساختمان و ایستادگی آن بستگی به این دو مقوله مهم دارد .

با توجه به این مهم امروزه میبینیم که بوسیله تراز دستی و شاقول استادکاران خیلی راحت این کار را انجام دهند و مهندسان بوسیله دوربین معمولی پایه دار و لیزری و شاقولهای لیزری این کار را سریع و دقیق انجام میدهند.

سوالی که گاه برای همه ما و بنده پیش می آید اینکه چگونه در حدود دو یا سه هزار سال پیش ساختمانها را انطور دقیق می ساخته اند از جمله تخت جمشید میبینیم که چگونه ستونهای به آن عظمت را بصورت قائم و دقیق می ساخته اند و حتی طاقهای مساجد و سرستونها را آنطور دقیق میبینیم و ساختمانهای قدیمی زیادی در داخل کشور ما و خارج از ان وجود دارد که این مهم کاملا در انها هویداست .

با تحقیق و تفکری که بنده به عنوان یک تکنسین ساختمان که حدود سی سال است که در این حرفه مشغول می باشم به این نتیجه رسیدم که بشر در قدیم عناصرچهارگانه آب و هوا و خاک و آتش را کاملا شناخته است و همه آنها را برای زندگی راحتر و سازهایی که می ساخته اند به خوبی به خدمت گرفته اند از میان این چهار عنصر آب را مثال می اوریم که در ساختمان سازی یکی از نیازهای مهم است.

از آب علاوه براینکه در ساختن انواع ملا ت استفاده می شده است از آب برای تراز گرفتن برای ساخت یک سازه استفاده می کرده اند معماران قدیم بخوبی دریافته بودند که سطح آب در یک هوای آرام و بدون تلاطم کاملا تراز و صاف است بدون توجه به زیر آب که ممکن است ناهموار باشد ولی سطح آن صاف است یک استخر شنا را اگر مثال بزنیم میبینیم که یک طرف آن 1 متر عمق دارد و سمت دیگر 4 متر و این اختلاف سطح درزیر آب است ولی سطح روی آب کاملا صاف است.

به راحتی میتوان فهمید که ما اگر در امتداد ستونهای ساختمان یک حوضچه مستطیل شکل حفر کنیم و ان را از آب پرکنیم و از روی سطح این آب میتوانیم خط تراز گرفته و ستونهای ردیف x و یکی ردیف y که همان آکس ها و محور در یک نقشه ساختمان است با این روش ساده و ابتدایی میتوان این کار را بادقت دوربینهای امروزی انجام داد.

و همچنین برای قائم کردن ستون ما میتوانیم با بستن یک تکه سنگ یا آجر به انتهای یک نخ و آنرا آویزان نگه داریم نیروی جاذبه تکه سنگ را به سمت پایین کشیده و نخ یا ریسمان در حالت قائم قرار میگیرد و اگر آن را در کنار یک سازه عمودی نگه داریم می توانیم موازی با این ریسمان آویزان آن را شاقول نماییم پس با این آزمایشهای ساده ما می توانیم بفهمیم که چگونه در قدیم ساختمانها را بصورت تراز و دقیق می ساخته اند .