ساختمان های زیادی از جمله بیمارستان ها، مدارس، آپارتمان ها و ادارات در کشور ما وجود دارند که مجهز به سیستم گرمایشی مرکزی هستند و از شوفاژ به عنوان منبع گرمایی خود استفاده می کنند. از آنجا که این سیستم وظیفه گرم کردن واحدهای زیادی را در یک ساختمان برعهده دارد، پس هرگونه ایراد در عملکرد آن می تواند منجر به بروز مشکلات بیشتری شود و افراد زیادی را دچار آسیب کند.
بنابراین، سرویس موتورخانه، بسیار اهمیت دارد. با بازدید دوره ای از تاسیسات موتورخانه، می توان ضمن بالا بردن راندمان و بهینه کردن آن، هزینه های ناشی از خرابی آن را نیز کاهش داد. به این ترتیب، می توان در تمامی روزهای سال از آب گرم و هم چنین در روزهای سرد سال، از هوایی گرم و مطبوع در خانه بهره مند شد. در بیشتر خانه ها، موتورخانه در زیرزمین یا در پارکینگ ساختمان قرار گرفته است.
سرکشی را چه کسی باید انجام دهد؟
شما باید برای ساختمان خود یک فرد متخصص مطمئن پیدا کنید تا کارهای تاسیسات موتورخانه و تعمیر آن را به او بسپارید. بهتر است برای این کار یک قرارداد بنویسید تا آن فرد به صورت مرتب برای سرویس موتورخانه مراجعه کند.
مزیت این کار در این است که ایرادات کوچک موتورخانه به سرعت شناسایی و رفع می شود و با صرف هزینه ای اندک از هزینه ها و خسارات بیشتر جلوگیری می شود. اما در کنار کمک گرفتن از یک متخصص حرفه ای، خود شما نیز می توانید به شوفاژخانه سر بزنید و از کارکرد صحیح و بدون اشکال آن اطمینان حاصل کنید.
یک متخصص فنی را برای تعمیر و سرویس موتورخانه به صورت دوره ای در ساختمان خود استخدام کنید.
آشنایی با تجهیزات موتورخانه
برای اینکه بدانید هنگام بازدید موتورخانه باید به چه قسمت هایی توجه کنید، باید بدانید که چه تجهیزاتی در تاسیسات موتورخانه به کار رفته است و کار هر قسمت چیست.
دیگ ها: این دیگ ها انباشته از آب هستند و با گرمایی که از سوختن مشعل می گیرند، گرم می شوند. سه دیگ آب داغ، آب گرم و دیگ بخار موجود است که بدنه آن ها از چدن یا فولاد ساخته شده است تا گرمای بیشتری را درون خود نگه دارد.
مشعل: زیر دیگ قرار دارد و با سوختن گاز یا گازوئیل، شعله ایجاد می کند که برای گرم کردن آب داخل دیگ به کار می رود. در محل لوله اتصال گاز به مشعل باید فیلتری وجود داشته باشد تا مانع از ورود ذرات موجود در هوا به درون مشعل شود.
منبع کوئل دار: منبعی است که درون آن با چند لوله ورودی و خروجی از جنس مسی پوشیده شده است. آبی که درون دیگ گرم شده است به داخل این منبع می ریزد و در گردش و تبادل با لوله های مسی، آب سرد را گرم می کند.
لوله ها: سراسر شوفاژخانه با لوله هایی پر شده است که برای ورود و خروج آب از آن ها استفاده می شود.
دودکش: جهت خارج شدن دود و گازهای سمی ناشی از سوختن مشعل به کار می رود.
منبع انبساط: طبق قانون فیزیک، گرما و افزایش دما موجب افزایش حجم آب می شود. برای اینکه این افزایش حجم به تاسیسات موتورخانه آسیبی نرساند، در کنار سیستم گرمایشی از یک منبع انبساط استفاده می کنند.
ترموستات: برای تنظیم دمای آب از ترموستات کمک می گیرند تا در صورتی که دمای آب از یک حد مشخصی بالاتر رفت، ترموستات مشعل را خاموش کند تا دما بالاتر نرود و موجب ترکیدن دیگ نشود.
پمپ سیرکولاتور: به پمپی گفته می شود که برای گردش آب در شوفاژ و شوفاژخانه استفاده می شود.
مشعل با ترکیب گاز یا گازوئیل با اکسیژن شعله ای ایجاد می کند که باعث گرم شدن آب درون دیگ می شود.
نکات مربوط به نگهداری از موتورخانه
ابتدا هنگام ورود به موتورخانه توجه داشته باشید که نکات ایمنی را کاملا رعایت کنید. همیشه زمانی که می خواهید وارد شوید برای چند ثانیه ای در را باز گذاشته تا اگر در موتورخانه دود و هوای سمی وجود داشته باشد، خارج شود. همواره زمانی که خودتان داخل موتورخانه هستید، در آن را کاملا باز بگذارید. از ایمن بودن سیم ها و کلیدهای برق مطمئن شوید و برای مواقع اضطراری یک کلید برق و کپسول آتشنشانی بیرون و در جایی در دسترس تعبیه کنید.
بعد از رعایت کلیه اصول ایمنی، به سراغ تک تک تجهیزات داخل موتورخانه بروید.
دیگ های آب را کاملا بررسی کنید تا از هیچ جایی نشتی نداشته باشد. پره های دیگ، شیر و اتصالات ورودی و خروجی آب و اطراف بدنه آن را با دقت نگاه کنید. رسوب زدایی دیگ باید هر چند ماه یک بار انجام شود. هم چنین ارتفاع و دمای آب درون دیگ مناسب باشد و دودکش نیز به درستی تنظیم شده باشد.
مشعل باید با شعله ای یکنواخت به رنگ نارنجی بسوزد. تا هم از نظر مصرف انرژی بهینه باشد و هم اینکه گازهای سمی تولید نکند. در هر بار بازدید از درستی عملکرد مشعل و هم چنین آکوستات، ترمومتر و رله آن اطمینان حاصل کنید. لازم است فیلتر مشعل به طور مرتب کاملا تمیز شود.
اتصالات ورودی و خروجی منبع کوئل دار بررسی شود تا سوراخ و نشتی نداشته باشد. هم چنین مانند دیگ آب گرم، هر چند ماه یک بار رسوب زدایی شود.
شیرآلات و لوله های به کار رفته در تاسیسات موتورخانه نیز از نظر نشتی بازبینی شود. از آن جایی که این لوله ها محل عبور آب است، املاح موجود در آب می تواند منجر به رسوب و گرفتگی لوله ها شود. لذا رسوب زدایی و اسیدشویی شیرآلات نیز ضروری است. برای صرفه جویی در مصرف سوخت و جلوگیری از هدررفت آن بهتر است این لوله ها را عایق بندی کنید.
دیگ ها، منابع آب و شیرآلات موتورخانه نباید هیچ گونه نشتی داشته باشند.
به هیچ وجه شیر فلکه را برندارید و اگر در عملکرد آن مشکلی دیدید آن را تعمیر یا با شیر فلکه جدیدی عوض کنید.
برای هر دیگ موجود در شوفاژخانه باید یک دودکش مخصوص وجود داشته باشد. همیشه دودکش ها را بازبینی کنید تا مطمئن شوید که همه دودهای حاصل از سوختن مشعل به طور کامل از فضای داخل خارج می شود.
هوای درون موتورخانه باید تمیز و مطبوع، نه خیلی گرم و نه خیلی سرد باشد.
پنجره آن باید باز باشد یا زیر در فضایی باشد تا هوا به خوبی در جریان باشد و همواره اکسیژن به میزان کافی در هوای موتورخانه وجود داشته باشد.
در هر بار سرکشی تاسیسات موتورخانه از وجود آب و گردش آن درون منبع انبساط مطمئن شوید.
به علاوه ببینید که دچار زنگ زدگی یا پوسیدگی نشده باشد. فلوتر (شیر شناور) منبع انبساط را کنترل کنید و در صورت خراب بودن، آن را تعویض کنید.
تعمیر، سرویس موتورخانه و روغن کاری پمپ ها را به صورت دوره ای انجام دهید. این قطعات مرتب در حال کار هستند و نگهداری از آن ها مهم است.
به صدای پمپ و سالم بودن قطعات آن مانند شفت، رتور و پروانه دقت کنید.
ترموستات ها، رله مشعل، کلید های برق و سایر تجهیزات کوچک شوفاژخانه را بازبینی کنید و از عملکرد صحیح آن ها مطمئن شوید.
موتورخانه فضایی برای نگهداری شیرآلات و تجهیزات وسایل گرمایشی یک ساختمان است.
به هیچ وجه از این مکان برای نگهدای لوازم اضافی منزل و به عنوان انبار استفاده نکنید. هرگونه وسایل اضافی به خصوص مواد قابل اشتعال را از آن جا خارج و دور کنید.
مشعل، ترموستات ، آکوستات و رله آن را به دقت بازبینی کنید و از عملکرد صحیح آن اطمینان حاصل کنید.
چه زمانی باید به موتورخانه سرکشی کنیم؟
بدیهی است که هر چه زودتر از عیب و ایرادات تاسیسات موتورخانه مطلع شوید، سریع تر و راحت تر می توانید آن مشکل را رفع کنید.
از نظر مالی نیز تعمیر خرابی های جزئی، هزینه کمتری دارد. پس به عنوان مثال بازدیدهای هفتگی می تواند زمان مناسبی باشد تا شما همواره از وضعیت تجهیزات موتورخانه آگاه باشید.
حتی اگر مشکل خاصی در گرمایش منزل نداشتید و از عملکرد درست شوفاژها رضایت دارید، باز هم بهتر است نگهداری از موتورخانه و بازبینی از آن را جدی بگیرید. در ضمن فراموش نکنید که از متخصصین فنی تاسیسات نیز کمک و راهنمایی بگیرید.