حفاظت و ایمنی در تأسیسات بیمارستانی

حفاظت و ایمنی در تأسیسات بیمارستانی و تجهیزات درمانی حائز اهمیت است. خطرات ناشی از نشتی جریان و حوادث متعددی که به علت عدم کارایی و یا قطع سیستم ارتینگ در اتاق های عمل ICU, CCU وNICU به وجود می آید، باعث وارد آمدن شوک الکتریکی به بیماران و یا کارکنانی که با وسایل الکتریکی تماس دارند می شود. خطرات اتاق عمل در اتاق عمل دو خطر الکتریکی مهم وجود دارد. اولین خطر انفجار گازهای بیهوشی است که با جرقه الکتریکی می تواند آغاز شود. خطر دوم از اتصال مریض به دستگاه و درواقع کیفیت اتصال بیمار به الکترودهای بازگشتی از واحد الکتروسرجری ناشی می شود. بیمار در حین عمل جراحی از دو ناحیه به ژنراتور واحد الکتروسرجیکال متصل می شود. در اولین نقطه، جریان از طریق سطح کوچک الکترود به بدن بیمار وارد می شود. در نقطه دوم جریان از طریق الکترودهای با سطح مقطع بزرگ از بدن بیمار خارج می شود. نقطه دوم، سرد است و شدت جریان پایینی در این نقطه وجود دارد. بیمار توسط یک سطح تماسی بزرگ (صفحه فلزی با مقاومت کم) در سیم های بازگشتی به واحد الکتروسرجیکال حفاظت می شود. تماس های رسانا، نواحی کوچکی هستند که می توانند در صفحه فلزی (Plate) تولید آتش سوزی کنند. زمین شدن اتفاقی بیمار در نقاط دیگر نیز می تواند تولید آتش سوزی کند. اگرچه بیشتر گازهای بیهوشی که در اتاق عمل استفاده می شود، کاملا پایدار هستند، اما باید از شارژ الکتریکی و انفجار گازها جلوگیری شود. برای جلوگیری از این خطرات، تمام پرسنل و تمام تجهیزات در داخل اتاق عمل باید به زمین متصل شوند. کف اتاق عمل، رسانای الکتریکی است و به زمین متصل شده است. تمام تجهیزات اتاق عمل باید مسیر رسانایی به کف اتاق عمل داشته باشند. تمام پرسنل باید کفش هایی را بپوشند که نوار رسانایی در تماس با پاهایشان داشته باشد. گان ها و کتان های جراحی بایستی از پارچه های رسانا باشند. این احتیاط ها، از شارژ شدن ناشی از تراکم و جمع شدن جلوگیری می کند و همچنین احتمال دشارژ الکتریکی را کمتر می کنند. پریزهای الکتریکی در اتاق عمل از سطح زمین بالاتر هستند. چراکه گازهای بیهوشی سنگین تر از هوا هستند و این کار از تراکم گازها در نزدیکی پریزهای الکتریکی جلوگیری می کند و به دلیل آن که در واحد الکتروسرجیکال ولتاژهای الکتریکی بزرگی ایجاد می شود، با بالا نگه داشتن پریزهای الکتریکی از سطح زمین، از انفجار گازهای بیهوشی جلوگیری می شود. پرستاران و کارکنان اتاق عمل باید با آگاه بودن از موقعیت هایی که می تواند تولید خطر کند و بازرسی های مرتب تجهیزات ، حفاظت الکتریکی را بالاتر برند. این کار می تواند با کنترل کردن تمام سیم ها و پریزها و اتصالات زمین انجام شود. پلاریته و پیوستگی اتصال زمین پریزهای الکتریکی می تواند با استفاده آنالیزورهایی مختلف بررسی شود. جریان های نشتی نیز می تواند با Leakage meter اندازه گیری شود. این کار بااتصال دو پروب Leakage meter به دستگاه و نقطه زمین انجام می شود. اندازه گیری، مقدار جریان نشتی را که می تواند وارد بدن شود نشان می دهد. خطرات الکتریکی حفاظت الکتریکی در بیمارستان ها بسیار مهم است چراکه ممکن است بیمار تحت یک پروسه درمانی قرار گیرد که باعث کاهش مقاومت بدن شود. همچنین ممکن است بیمار بیهوش باشد یا قادر نباشد که به طور نرمال به جریان الکتریکی پاسخ دهد. به علاوه محلول های رسانای الکتریکی، نظیر محلول نمک در اطراف بیمار حضور دارد و ممکن است بر روی تجهیزات الکتریکی چکیده یا ریخته شوند. جریان الکتریکی آسیب هایی که از جریان های الکتریکی ایجاد می شود بستگی به دامنه جریان الکتریکی ، مسیر ورود جریان وارد بدن و همچنین مدت زمان وارد شدن جریان الکتریکی به بدن دارد. ماهیت جریان الکتریکی شناور درون یک مدار با شناور شدن خون در سیستم گردش خون انسان شباهت دارد. در این تشابه منبع انرژی با قلب نشان داده می شود و فلوی خون شناور درون شریان ها و سیاهرگ ها با جریان الکتریکی شناور در رساناها و دیگر اجزای مدار الکتریکی شباهت دارد. به کار بردن پتانسیل الکتریکی به یک مدار الکتریکی تولید جریان از طریق مسیرهای رسانا می کند. این مسئله با تغییرات فشارخون شباهت دارد که به سبب انقباض ماهیچه قلب رخ می دهد. برای آن که جریان الکتریکی در گردش باشد باید مسیر پیوسته ای بین منبع پتانسیل و اجزاء مدار وجود داشته باشد. جریان نشتی: سیستم ها و اجزاء الکتریکی درون پوشش های عایقی قرارگرفته اند، اگر عایق بندی خراب شود جریان می تواند نشت کند و به سمت زمین روانه شود که این مسیر ممکن است از طریق بدن بیمار یا اپراتور ایجاد می شود. طبقه بندی تجهیزات: چندین روش برای حفاظت اپراتور و بیمار از جریان های نشتی و آسیب های الکتریکی وجود دارد. کلاس1 : تجهیزات کلاس یک از 3 کابل اصلی تشکیل شده اند که یکی از آن ها کابل زمین (یا سیم زمین) است. بخش های خارجی فلزی تجهیزات کلاس 1 به این سیم زمین متصل شده اند، ازاین رو اگر در داخل دستگاه خطایی رخ دهد و به بدنه دستگاه برسد، سیم زمین، جریان Fault خطا زمین متصل می کند. کنترل کردن مرتب دستگاه، اطمینان از سالم بودن کانکتورها و اتصال به زمین را ایجاد می کند. کلاس2 : این تجهیزات با دو مربع تودرتو، با مفهوم دوبل ایزولاسیون نمایش داده می شود. در این کلاس نیازی به اتصالات زمین وجود ندارد. تجهیزات کلاس 2 با دوپین اصلی تجهیز می شوند. خطا الکتریکی که داخل تجهیزات رخ می دهد، خیلی ضعیف است که بتواند خطرساز باشد، چراکه عایق بندی دوبل از بخش های خارجی محافظت می کند. کلاس3یا Defibrillator-Proof: برخی از تجهیزات پزشکی درون بیمارستان با نشان دیفیبریلاتور(Defibrillator-Proof) طبقه بندی می شوند. زمانی که دیفیبریلاتور بر روی بدن بیمار در حال دشارژ شدن است (در حال استفاده است) دارای نشان دیفیبریلاتور است. تجهیزات با این علامت و نشان در هنگام استفاده نمی توانند به بیمار آسیب برسانند. تجهیزات با نشان دیفیبریلاتور می توانند در طول دیفیبریلاسیون به مریض متصل باشند. این تجهیزات با یکی از علامت های زیر مشخص می شوند. وسایل محافظتی بیشتر نواحی مراقبتی بیمارستان ها از وسایل محافظتی پرشده است. این دستگاه ها به طور مرتب با توجه به استانداردهای تدوین شده تست می شوند. سطح حفاظت تعیین شده دستگاه بستگی به نوع تجهیزات متصل به آن و محل قرارگیری آن دارد. سوئیچ های محافظتی سوئیچ های محافظتی در بخش های درمانی برای مشاهده و محافظت منبع اصلی الکتریکی دستگاه به کار می رود.جریان های نشتی تجهیزات را سنس(حس) می کنند. اگر جریان نشتی مهمی در دستگاه رخ دهد، RCD ، جریان نشتی را ثبت می کند و منبع پاور تجهیزات را در مدت 40میلی ثانیه قطع می کند. RCD بیمارستانی بسیار حساس تر از RCDای است که در منازل استفاده می شود. RCD بیمارستانی جریان نشتی به اندازه 10میلی آمپر را،حس می کنند. خروجی منبع الکتریکی متصل به RCD دارای لامپی است. هنگامی که جریان نشتی افزایش یابد، این لامپ روشن می شود. تابلوهای ترانس ایزوله بیمارستان از سال 1971 طبق استانداردهایVDE,IEC کاربرد سیستم جدیدی به نام سیستم ایزولاسیون الکتریکی در بیمارستان ها آزمایشگاه ها و مراکز درمانی توصیه شد. این سیستم به طور کامل از وارد آمدن شوک الکتریکی جلوگیری می کند و هم اکنون جزء تجهیزات ضروری بیمارستان ها و آزمایشگاه ها قرار دارد.