چرا کار مِلک سامان نمی یابد؟

شاید یکی از اساسی ترین سؤال هایی که در این برهه از رکود ساختمانی اذهان و افکار عمومی را به خود مشغول کرده این سؤال باشد که چرا کار مُلکِ مِلک و ساختمان در کشور ما سامان نمی یابد؟ و شاید سؤال مذکور به این خاطر مطرح شود که تجربه دوره های گذشته که به نظر نمی رسد برای آزمون وخطای انواع سیاست های ساختمانی چه بومی و چه جهانی مدت زمان کمی بوده باشد برای سامان یابی این صنعت به کار نیامده و اوضاع واحوال ساختمان کشور همچنان رو به نزار است؛ هرچند شاید وضعیت بازاری ساختمان بنا بر علل نامعلوم در مواقعی مناسب شده باشد البته اگر با تعاریف ساختمان مناسب مطابق با استانداردهای جهانی همخوانی داشته باشد- اما حتماً عمر آن مواقع کوتاه بوده است چراکه شرایط موجود عرضه و تقاضای بازار ملک و ساختمان غیرازاین را تائید نمی کند. باوجوداین شرایط ، پیش از هرگونه پیش داوری و تحلیل شخصی، توجه مخاطبان گرامی را به برخی از اظهارات برخی از مسئولان و متولیان دست بر آتش صنعت ساختمان جلب می نماییم تا خود با مرور آنچه در حوزه نظری- البته بهتر است به جای نظری گفته شود جاروجنجالی - این صنعت اتفاق می افتد در رابطه با درستی یا نادرستی آنچه در ذیل خواهد آمد به قضاوت بنشینند. از یک سو، شهردار محترم تهران که پس از حادثه ناگوار و غمبار پلاسکو برای ارائه گزارش از چگونگی این حادثه به مجلس رفته بودند علاوه بر تشریح اتفاقات رخ داده در این ساختمان در طول 9 روز، به سوابقی از اخطارها و هشدارهای سازمان متبوعش به مجموعه عوامل ساختمان مذکور، همچنین حوادث مشابه و غیرمشابه در کشور طی سال های دور اشاره کردند که هرچند نوع گزارش دهی شهردار بلافاصله در همان جلسه اعتراض برخی از نمایندگان مجلس را به علت غیر مرتبط بودن با گزارش پلاسکو در پی داشت اما سخنان ایشان حاوی نکات دیگری هم بود که آنچه مدنظر نوشتار حاضر می باشد نیز اتفاقاً همان بخش حاوی نکات دیگر گزارش شهردار است؛ یکی از نکاتی که شهردار تهران در گزارش ساختمان پلاسکو مورد تأکید قراردادند اشاره به حادثه ای بود که در سال 76 یک هواپیما در اصفهان خارج از باند نشست و از ساعت 8:30 شب تا 6 صبح دسترسی به مسافران دسترسی به نقل از آقای قالیباف ممکن نبود. حادثه قطار نیشابور در سال 82 نیز که باز به نقل از آقای قالیباف بیش از 330 کشته بر جای گذاشت و بخش قابل توجهی نیز مفقود شدند همچنین این حادثه 460 مجروح بر جای گذاشت، یکی دیگر از نکات غیر مرتبط به گزارش حادثه پلاسکو بود که در جلسه مجلس قرائت شد ولی به نظر منتقدان، نباید در آنجا مطرح می ش د. شهردار تهران همچنین با اشاره به زلزله بم ، مشکلات ساختمان های مانند علاءالدین و یادآوری نقص بخش ساختاری مدیریت بحران، مقصود خود از بیان نکات غیر مرتبط در گزارش پلاسکو را این گونه مطرح کرد : امروزه نبود یک نگاه سیستمی و فرآیند محور به موضوعات حوادث و پیشگیری از آن امری چالش برانگیز است که نباید از آن غافل شد . از سوی دیگر، وزیر محترم راه و شهرسازی چند روز پس از قرائت گزارش های ساختمان پلاسکو در مجلس و شورای شهر تهران که موجب رسانه ای شدن مجدد استیضاح ایشان به خاطر تصادف قطارهای سمنان مشهد و تبریز مشهد که منجر به جان باختن 48 تن از هم میهنان آذری زبان نیز شد، در یک اقدام نه چندان غیرمنتظره هم سیاست های مسکنی دولت گذشته و هم اقدامات صدور پروانه ای شهردار تهران را این گونه زیر سؤال برد: از سال 1389 تا 1392 تعداد پروانه های صادرشده در تهران 760 هزار واحد مسکونی بوده است. این تعداد برای اسکان جمعیتی بیش از 2.5 میلیون نفر کفایت می کند. این بدین مفهوم است که اگر جمعیت تهران را فقط در شب در نظر بگیرید، ظرفیت ایجادشده امکان اسکان بیش از 30 درصد از کل جمعیت تهران را در برداشت. بخش اعظم این پروانه ها برای واحدهایی است که عمدتاً باهدف سوداگری در مناطق یک، 2، 22 و 5 باهدف فروش تراکم انجام شده که خواستند پول مدیریت شهری را تأمین کنند. اگر این طور پیش می رفتیم، ظرف 10 سال یک تهران به اندازه ی تهران ساخته شده بود. آیا این روند قابل تداوم بود؟ این حجم از سوداگری محصول سوءاستفاده سوداگران از امکان شهر فروشی که شهرداری فراهم آورده بود و هم چنین دسترسی به تسهیلات بانکی از طریق ارتباط بود. قطعاً بخش قابل توجهی از منابع تسهیلات معوقه بانک ها در همین ساختمان های خالی است که صرفاً برای سوداگری و استفاده از سودهای بادآورده در بازار تولیدشده اند. آخوندی با اشاره به ساخت وسازهای بی رویه و بلندمرتبه در منطقه 22 تهران گفته است: منطقه 22 منطقه فاجعه توسعه مدیریت شهری ایران است و همین یک جمله برای این منطقه کفایت می کند. در این منطقه نه طرح تفصیلی رعایت شد نه طرح جامع، آنچه رعایت شده نظرات خودسرانه مدیریت شهری بوده است. وی با طرح این سؤال که در این شرایط وظیفه سیاست گذار چیست، اضافه کرد: آیا وظیفه سیاست گذار متوقف کردن این روند و جولان سوداگران است یا برای این که ثابت کند وی خیلی خوب کار می کند، کمک به افزایش تعداد مسکن لوکس است ؟ من هیچ وقت نمی خواهم افتخار این رشد سوداگری به نام من ثبت شود. هم شهردار تهران و هم وزیر راه و شهرسازی پس از انتقادهای این چنینی از همدیگر، به اقدامات مثبت و درخور توجهی نیز در حوزه و حیطه اختیارات خویش اشاره ای کرده اند ولی در این نوشتار ترجیح داده شد تنها با آوردن بخشی از سخنان دو بزرگوار به نوعی متولی صنعت ساخت وساز و ساختمان کشور(شهردار تهران و وزیر راه و شهرسازی) و در کنار هم قرار دادن دو ادبیات متفاوت از دو مسئول و مقایسه آن ها توسط مخاطبان فهیم و تحلیلگر، مواد اولیه لازم برای یافتن پاسخ سؤال مورداشاره در اول مطلب(چرا کار مُلکِ مِلک و ساختمان در کشور ما سامان نمی یابد؟) در اختیار آن ها قرار داده شود تا خود به قضاوت بنشینند که چرا...؟ قادر نصیری ترزنق