مرگ خاموش به استقبال سرما آمد

همه ساله با سرد شدن هوا و کاهش محسوس دما تعدادی از هم وطنان در اثر سهل انگاری و بی احتیاطی دچار مصدومیت با گاز منوکسیدکربن می شوند و متأسفانه عده ای برای همیشه به خواب ابدی فرو می روند. باوجود هشدارهای مکرر و برنامه های آموزشی، آمار گازگرفتگی و مرگ با Co همچنان بالا و نگران کننده است. گاز منوکسیدکربن گازی بی رنگ، بی بو و بی مزه است درنتیجه تشخیص آن بسیار دشوار بوده و زمانی فرد مطلع می شود که دیگر قادر به انجام کاری نیست. به طوری که حتی نمی تواند انگشت کوچک دست خود را تکان دهد یا به سمت راه خروج برود. نشانه های اولیه گازگرفتگی با Co مانند یک سرماخوردگی ساده ظاهر می شود و علائمی چون گلودرد، سردرد، سرگیجه، کاهش دید و حالت تهوع دارد، در مراحل پیشرفته نشانه های افت سطح هوشیاری، فلج مغزی و سپس ناتوانی درحرکت ظاهرشده و فرد مصدوم پس از سه دقیقه در آغوش مرگ قرار می گیرد. جالب است بدانید میل ترکیبی این گاز 200 تا 300 برابر بیشتر از اکسیژن است، پس به راحتی با هموگلوبین خون آمیخته و جذب بدن می شود. این شرایط در همه افراد ازجمله کودکان یا ورزشکاران یکسان است. عده ای تصور می کنند بخاری های بدون دودکش این مشکل را ندارند، اما جلال ملکی، سخنگوی سازمان آتش نشانی تهران می گوید: نباید از این وسایل در محیط های بسته به ویژه اتاق خواب استفاده کرد. به گفته او بخاری های گازسوز بدون دودکش وسایل جمع وجور و کم مصرفی هستند و استقبال از آن ها روبه افزایش است. این وسیله عملکرد ساده ای دارد و ماده سوختی با عبور از میان صفحات سخت سرامیکی کاملاً سوخته و به حرارت تبدیل می شود. بخاری های بدون دودکش دارای سنسور حساس به اکسیژن یا ODS هستند که به محض کاهش میزان اکسیژن در محیط، دستگاه را خاموش می کند. این مقام مسئول، می افزاید: ODS یک قطعه است و به اشکال گوناگونی شاید معیوب شود. توصیه جدی آتش نشانان عدم استفاده از چنین بخاری هایی در منازل و اماکن کوچک خوابگاهی است، زیرا در چنین محیط هایی تبادل اکسیژن محدود بوده، درنتیجه دود ناچیز و به ظاهر بی خطر آن ها می تواند مشکلاتی ایجاد کند. این بخاری ها را می توان در محیط های اداری یا اماکن پرتردد مانند بانک ها نصب و از دمنده یا دریچه برای ورود هوا و تهویه بهتر هوا استفاده کرد. از هر دودکشی استفاده نکنید چندی قبل مسعود قادی پاشا، مدیرکل پزشکی قانونی استان تهران از افزایش 20 درصدی آمار مرگ خاموش در شش ماهه اول امسال خبر داد. بنا به اظهارات وی در شش ماهه اول امسال 48 نفر فقط در استان تهران به علت مسمومیت با گاز منو کسید کربن جان باخته اند که نسبت به شش ماه سال گذشته که 40 مورد فوتی بوده، 20 درصد افزایش داشته است. وی تأکید می کند: برای تأمین گرمای منزل یا محل کار نباید به هر وسیله ای متوسل شد و ضروری است هم وطنان در خصوص رعایت اصول ایمنی و پیشگیری از حوادث با کارشناسان امر مشورت کنند. دودکش غیراستاندارد، عامل انتشار گاز سمی یک متخصص طب اورژانس نیز از هم وطنان درخواست کرد هر وسیله حرارتی را به یک دودکش اختصاصی از نوع گالوانیزه متصل و از به کارگیری دودکش های فنری یا آلومینیومی جداً خودداری کنند. بهرام دلیریان، متخصص طب اورژانس می گوید: شایع ترین عامل انتشار گاز سمی منوکسیدکربن عدم به کارگیری دودکش مناسب و استاندارد است. همچنین گرم کردن محیط با اجاق های گازی کم فشار یا پرفشار خوراک پزی نیز از دیگر عوامل گازگرفتگی به شمار می رود؛ اکیداً توصیه می شود هم وطنان از به کارگیری این وسایل به ویژه در فضاهای مسکونی و خوابگاهی اجتناب کنند. این کارشناس در ادامه به نکاتی درباره نجات مصدومان ناشی از گازگرفتگی اشاره کرده و می گوید: نجات گر اگر کپسول تنفسی ندارد باید به شکل سینه خیز به محل گازگرفتگی وارد و قبل از هر اقدامی نسبت به باز کردن درها و پنجره ها و فعال کردن هواکش اقدام کند. سپس مصدوم یا مصدومان باید به صورت نشسته یا خوابیده از محل خارج و در هوای آزاد قرار بگیرند. ضروری است در این حالت علائم حیاتی فرد یا افراد آسیب دیده به دقت کنترل و در صورت نیاز و اطلاع از فنون احیای قلبی تنفسی، عملیات سی.پی.آر انجام شود. ناگفته نماند فراخوانی به موقع اورژانس 115 در نجات جان مصدومان گازگرفتگی بسیار حائز اهمیت است. از آشکارساز منوکسیدکربن استفاده کنید یکی از ساده ترین راه های تشخیص گاز منوکسیدکربن به کارگیری دستگاه های آشکارساز است. این وسایل ساده، مانند سنسورهای تشخیص دود و حرارت عمل می کنند با این تفاوت که گاز Co را در مراحل اولیه انتشار تشخیص داده و با ارسال آلارم صوتی ساکنین را از وجود خطر مطلع می سازد. انواع پیشرفته این دستگاه ها به قطع کن جریان گاز مجهز هستند که از طریق سیگنال های الکتریکی وسیله حرارتی شعله دار را خاموش و سیستم تهویه هوا را به کار می اندازند تا آلاینده ها به سرعت از محل خارج شوند. آشکارسازهای گاز منو کسید کربن گران قیمت نیستند. درنتیجه به راحتی می توان آن ها را خریداری و با کمک یک متخصص در محل های مناسب نصب کرد. بهترین مکان برای قرارگیری این سنسورها سقف ساختمان است. نکات حیاتی برای پیشگیری از مرگ خاموش - یک بخاری گازسوز به اندازه 10 فرد بالغ اکسیژن هوا را مصرف می کند. - یک پکیج حرارتی پنج برابر یک بخاری گازسوز، اکسیژن هوا را مصرف می کند. - وجود آبگرمکن و پکیج حرارتی در داخل آپارتمان های زیر 65 مترمربع توصیه نمی شود. - استفاده از شومینه برای گرم کردن منازل حادثه ساز است. این وسیله علاوه بر مصرف انرژی بالا و بازدهی کم احتمال مسمومیت با گاز منو کسید کربن را افزایش می دهد. - باید آبگرمکن و پکیج حرارتی در فضای باز نصب شود. در صورت استقرار این وسایل در اماکن سربسته باید از هواکش مناسب برای تهویه بهتر هوا کمک گرفت. - عده ای دودکش وسایل حرارتی را درون تشت آب می گذارند. این کار بی فایده و بسیار خطرناک است و احتمال مسمومیت با گاز Co را افزایش می دهد. - اگر به هوای آزاد دسترسی ندارید هرگز دودکش وسایل حرارتی را زیر نورگیر یا حیاط خلوت نصب نکنید. از قرار دادن دودکش در محل درز انقطاع دیوارها یا طبقات مشرف به دیگر ساختمان ها خودداری کنید. - وسایل حرارتی بدون شعله نظیر شوفاژ مرکزی، فن کوئل، اسپیلت و سیستم های گرمایش از کف ایمنی و کارایی بیشتری نسبت به وسایل حرارتی شعله دار دارند و احتمال مسمومیت کاربران آن ها با گاز منو کسید کربن نزدیک به صفر است. بااین حال شایع ترین دلایل انسداد و نقص دودکش شامل مواردی همچون: 1. اثر لانه سازی پرندگان در بهار و تابستان 2. نفوذ ضایعات حجیم به داخل حفره دودکش 3. سقوط و گیرافتادگی گربه یا پرندگان 4. مسدود شدن مسیر خروج دود با اجسام سنگین نظیر آجر، بلوک سیمانی و موزاییک اما برای اطمینان از عملکرد دودکش رعایت چه نکاتی ضروری است: 1. کنترل مسیر دودکش با ریسمان یا نور چراغ قوه و آینه 2. رعایت ارتفاع80 سانتی متری دودکش از سطح پشت بام به همراه اتصال محکم کلاهک H 3. استفاده از دودکش استاندارد و کلاهک H ساخته شده با ورق سفید گالوانیزه 4. نصب عمودی دودکش فقط با زاویه 90درجه 5. استفاده از هود یا هواکش در خانه و آشپزخانه برای تهویه بهتر هوا