رونق ساختمان آری، مسکن شاید

رونق ساختمان آری، مسکن شاید در ترافیک مراودات اقتصادی و سیاسی پسابرجام اعم از ورود سران کشورهای بزرگ اقتصادی به کشور چه آسیایی همچون چین و چه اروپایی مانند آلمان و فرانسه و... و یا در مقابل سفر سران کشور ما در قالب و همراه با هیئت های اقتصادی بخش خصوصی و دولتی به کشورهای اروپایی مانند ایتالیا و فرانسه آنچه ذهن فعالان ساختمانی را بیش از هر چیز به خود مشغول کرده، یک سؤال مهم است و آن سؤال اینکه در دوران پسابرجام چه سرنوشتی در انتظار ساختمان و مسکن کشور خواهد بود؟ فعالان ساختمانی اعم از کارگران ساختمانی فاقد بیمه، کاردان های ساختمانی و معماران تجربی که فریاد می زنند اما صدایشان به جایی نمی رسد، مهندسان ذی یا بی صلاحیت و یا معماران که هرکدام در درون سازمان مردم نهاد خود به نحوی از انحا با چالش های متعدد و متکثر مواجه اند و تاکنون هم صدایشان به جایی نرسیده است از آغاز دوران رکود اقتصادی و ساختمانی همواره در انتظار شنیدن خبرهای خوش خروج از رکود بوده اند و اکنون در دوران پسابرجام، همگام و همنوا با فضای عمومی جامعه و آحاد مردم هرچند از شنیدن خبر اجرای برجام خرسندند و احساس رضایتمندی خود را از ایجاد چنین فضایی در جامعه پنهان نمی کنند اما نمی توانند این دغدغه خود را نیز پنهان کنند که هنوز پس از سه سال رکود، رونقی را در بازار و حوزه فعالیت ساختمانی نه تنها مشاهده نمی کنند بلکه احساس هم نمی کنند که در این صنعت گشایشی ایجاد خواهد شد یا نه. اما با همه این اوصاف و به رغم عدم احساس رونق در حوزه صنعت ساختمان توسط فعالان ساختمانی در پاسخ به اشتغال ذهنی این گروه و سؤال چه سرنوشتی در انتظار ساختمان و مسکن کشور خواهد بود؟ می توان یک پاسخ روشن ارائه داد و آن اینکه: رونق ساختمان آری، مسکن شاید. یا به تعبیر دیگر در دوران پسابرجام امکان رونق ساختمان وجود دارد اما رونق مسکن با شاید و اما و اگرهای زیادی مواجه خواهد بود! اما قبل از پرداختن به چرایی صحت و سقم پاسخ داده شده به دغدغه ذهنی فعالان ساختمانی مبنی بر امکان رونق ساختمان ولی در ابهام بودن سرنوشت رونق مسکن، لازم می نماید ابتدا وجه تمایز ساختمان و مسکن را برای نه فعالان ساختمانی که خود بهتر می دانند بلکه برای آحاد جامعه و مردمی که تعبیرشان از ساختمان همان مسکن است، بیان کنیم. فارغ از معنای لغوی مسکن ، آنچه در فضای عمومی جامعه از این کلمه مستفاد می شود سرپناهی است که هر خانواده ای به دنبال تأمین و سکنی گزیدن در درون آن و نجات یافتن از وضعیت دربه دری و مستأجری که زمانی خوش نشینی می نامیدند، است! اما معنای ساختمان ، عام تر از مسکن بوده و هرگونه فعالیت ساخت و سازی اعم از ساخت خانه، راه، جاده، پل و کلیه عملیات زیربنایی و عمرانی که در کشور انجام می شود را شامل می گردد. با این تعاریف که از ساختمان و مسکن ارائه شد و ناتمام ماندن 400 هزار میلیارد تومان پروژه عمرانی همچنین وجود بیش از یک میلیون و ششصد هزار واحد مسکونی خالی در کشور تا حدودی درک پاسخ رونق ساختمان آری و مسکن شاید قابل فهم تر می گردد. به این معنی که با افزایش مراودات اقتصادی ایران با کشورهای مهم اقتصادی اروپایی و آسیایی و مشارکت آنها در سرمایه گذاری بر روی پروژه های عمرانی ناتمام امکان رونق صنعت ساختمان وجود دارد و از این بابت بخشی از دغدغه ذهنی فعالان ساختمانی مرتفع خواهد شد؛ فعالان ساختمانی که دستی بر آتش تولید مصالح ساختمانی دارند و یا کارخانه هایی که با کمتر از یک سوم ظرفیت ادامه حیات می دهند، همچنین پیمانکاران ساختمانی که پیش از این نه در حوزه مسکن و بازار آن بلکه سرمایه و امکانات و تجهیزات خود را در پروژه های زیربنایی اعم از راه، جاده، پل و... به کار گرفته بودند زین پس نیز با ورود و مشارکت سرمایه گذاران خارجی به پروژه های ناتمام عمرانی خواهند توانست با مشارکت آنها بخشی از دغدغه کاری خود را با شروع فعالیت در کارهای عمرانی برطرف نمایند. اما در پاسخ به چرایی رونق همراه با شاید و اما و اگر مسکن همانطور که در بالا آمد این بخش از اقتصاد کشور از یک سو با وجود بیش از یک میلیون و ششصد هزار واحد مسکونی خالی مواجه بوده و کالایی است که علیرغم مصرفی بودن به یک کالای سرمایه ای تبدیل شده است و از سوی دیگر امکان واردات یا صادرات آن از قِبَل مراوده با کشورهای مهم اقتصادی وجود ندارد. به این معنی که نه امکان صدور یک میلیون و ششصد واحد مسکونی مازاد به خارج از کشور وجود دارد و نه امکان تهیه درصورت کمبود آن در داخل از طریق مبادله مسکن با کشورهای خارجی فراهم است؛ بنابراین شاید رونق بازار مسکن در پسابرجام در صورتی تقویت می گردد که با حضور سرمایه گذاران خارجی برای مشارکت در پروژه های عمرانی از یک سو استفاده آنها از مسکن های لوکس خالی مانده چه به صورت تملیکی و چه استیجاری امکان پذیر شود و از سوی دیگر با به حرکت درآمدن چرخ های اقتصادی از طریق رونق سایر بخش های ساختمان به غیر از بازار مسکن و در بلندمدت با روانه کردن واحدهای مسکونی مازاد به بازار دوباره نیاز مصرفی کالای مسکن تحریک گردد. قادر نصیری ترزنق