زلزله در کمین و ما ناآماده

گروه ساخت وساز: زلزله محوریترین اصلی است که باید در ساختمان سازی ما مورد توجه قرار گیرد چراکه بیشتر مناطق ما روی گسل زلزله قرار دارند. بااین وجود در ساخت وسازها آیین نامه 2800 که مربوط به زلزله میباشد، لحاظ نمیشود. از طرف دیگر یکی از موارد بسیار مهمی که مسئولان باید مورد توجه قرار دهند، عملکرد شریان های حیاتی در هنگام زلزله میباشد که متأسفانه در بیشتر شهرهای کشور ازجمله تهران به این مهم هم توجه نشده تا شهر عملاً هیچ آمادگی برای رویارویی با زلزله نداشته باشد. به منظور آگاهی بیشتر از وضعیت شریان های حیاتی کشور مانند خطوط مخابرات، فاضلاب های شهری و سیستم های گازرسانی ،سراغ محمود حسینی، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و مهندسی زلزله که تحقیقات گسترده ای در این زمینه انجام داده است، رفته و گفتگویی با وی ترتیب داده ایم : پیام ساختمان: عملکرد شریان های حیاتی تهران را در برابر زلزله چگونه ارزیابی میکنید؟ لوله های آب و گاز و سیستم های برق قدیمی هستند و از مقاومت لازم برخوردار نیستند و قطعاً به طور طبیعی در زلزله مشکل ساز خواهند شد. بزرگراه ها هم یکی از مهم ترین شریان های حیاتی به حساب میآیند.همچنین شیب راه ها در زلزله مسئله ساز خواهد شد. به عنوان مثال شیب بزرگراه همت یکی از همین موارد است. گلدان هایی که در اطراف این بزرگراه برای تثبیت زمین و خاک وجود دارد، نمیتواند مانع فروریزی تپه ها شود و اتوبان بسته میشود. متأسفانه نسبت ارتفاع ساختمان به عرض معبر هم با استاندارد ها مطابقت ندارد و همین عامل مزید بر علت میشود تا امدادرسانی با مشکل مواجه شود. پیام ساختمان: در شرایط کنونی چه کاری میتوان برای شریان های حیاتی انجام داد؟ اگر زلزله دیرتر بیاید شریان ها قابل بهسازی هستند که البته هزینه بر است. پیام ساختمان: چرا همواره گفته میشود علمک های گاز به صورت بمب در زمان زلزله عمل میکنند؟ در علمک ها شیر های قطع گاز وجود دارد که چنانچه ارتعاشی به وجود بیاید خودکار گاز را قطع میکنند اما اگر دیواری که علمک با آن در تماس است، دچار مشکل شود، قطع کن شکسته میشود و گاز همه جا را فرا میگیرد و با کمترین جرقه انفجار مهیبی به وقوع میپیوندد. علمک زمانی به درد میخورد که آسیب نبیند. پیام ساختمان: گفته میشود اگر زلزله به وقوع بپیوندد، ترکیدگی لوله فاضلاب پیش میآید و حتی ممکن است بخشی از شهر زیر فاضلاب برود؟ به دلیل اینکه لوله های فاضلاب قطر بالایی دارند و بتنی هستند و از طرفی با تکان خوردن درزهای بین آنها باز میشود و از طرفی به سطح زمین نزدیک هستند، فاضلاب بیرون میزند. همین حالا اگر چند مسیری که برای هدایت آب های سطحی در شهر تهران در نظر گرفته شده مسدود شود، آب به سطح خیابان ها میآید. در تقاطع اتوبان امام علی(ع) با خیابان پیروزی سطح ارتفاع لوله های فاضلاب شهری بالاست و چند بار فاضلاب این منطقه روی زمین آمده و هنوز هم بوی تعفن میدهد.کافی است زلزله بیاید و پمپ های انتقال فاضلاب کار نکند، بلافاصله درز لوله ها باز شده و شهر به وضعیت ناهنجاری گرفتار میشود. در کشور های زلزله خیز لوله ها را به گونه ای تعبیه میکنند که در مقابل ارتعاش انعطاف داشته باشند و درز های آنان باز نشود. پیام ساختمان: دستگاه های هشدار زلزله چقدر در کشور مؤثر خواهند بود؟ دستگاه های هشدار 10 ثانیه قبل از اینکه موج مخرب بیاید، میتوانند هشدار بدهند اما مسئله این است که مردم میخواهند کجا پناه بگیرند. در حقیقت باید گفت فضای امن کجاست؟ هشدار ها مشکلی حل نمیکند باید ساخت وسازها درست باشد. پیام ساختمان: امن ترین مناطق در تهران کدام مناطق هستند؟ دو گسل شمال و جنوب تهران تمامی شهر را تهدید میکنند. در نیمه شمالی شدت تکان ها کمتر از نیمه جنوبی است و به دلیل جنس خاک از میدان انقلاب به بالا زمین خفیف تر میلرزد. البته در شمال تهران به دلیل شیب بالا مشکلات دیگری به وجود میآید. بنابراین هیچ جایی امن نیست. پیام ساختمان: جمله پایانی؟ زلزله در کمین است و ما آماده نیستیم.