menu

ثبت آگهی رایگان

راهی برای کاهش آلودگی و کسب درآمد شهرداری ها

آلودگی هوا در کلان شهر تهران آسیب های فراوان اقتصادی به بار آورده است که علاوه بر هزینه بر بودن برای شهروندان، هزینه ای اضافه بر مدیریت شهری وارد کرده و منابع محدود و غیر پایدار مدیریت شهری را در تنگنا قرار داده است. این در حالی است که با اتخاذ راهکار درست می توان هم تهران آلوده را درمان کرد و هم درآمد کسب کرد. فقط کافی است به راهکارهای جهانی اعتماد کرد. راهکاری که پژوهشگران و صاحب نظران دانشگاهی سال ها است به آن دست یافته اند اما مدیران اجرایی آن را چندان جدی نمی گیرند. قیمت گذاری زیست محیطی راهکاری است که تاکنون بسیار کم به این آن پرداخته شده است. این در حالی است که قیمت گذاری زیست محیطی بنا به تجربیات انجام یافته، بالقوه، می تواند راهکاری اساسی در افزایش کیفیت زیست محیطی شهری ازیک طرف، و از طرف دیگر اقدامی بنیادین در دستیابی به درآمد پایدار برای مدیریت شهری باشد. کلیدی که دو قفل شهر را باز می کند سعید ملکی و مهیار سجادیان در مقاله ای با عنوان تبیین نقش و جایگاه قیمت گذاری زیست محیطی در اقتصاد شهری به ضرورت این موضوع پرداخته اند. بر اساس آمار ارائه شده در این پژوهش در سال 2004 میلادی خسارت ناشی از آلودگی هوا در کشور، حدود 7 میلیارد دلار بوده است، این میزان در 2006 میلادی به 8 میلیارد دلار و در 2010 میلادی به 10 میلیارد در سال رسیده است که در 2010 حدود یک سوم از خسارت گفته شده متعلق به شهر تهران بوده است. طبق برآوردهای این پژوهش، خسارت سالانه آلودگی هوا در سال 2016 در ایران به 16 میلیارد دلار می رسد. لیست هزینه های آلودگی هوا در تهران مطالعات بانک جهانی نشان می دهد سالانه مرگ ومیر ناشی از آلودگی هوای شهری در ایران به طور میانگین حدود 5100 میلیارد ریال، شیوع امراض حدود 4100 میلیارد ریال و هزینه های بیماری، 2100 میلیارد ریال خسارت در پی داشته است. که این ارقام سالیانه در حال افزایش است. علاوه بر خسارت مالی که عوارض جسمی ناشی از آلودگی هوا بر هزینه های شخصی، خانوادگی و اجتماعی بار می کند، کاهش یا توقف فعالیت های آموزشی، اداری و تولیدی نیز از دیگر پیامدهای مخرب این آلودگی است، که بر مبنای یکی از تخمین ها، این خسارت نیز دست کم 100 میلیارد تومان به ازای هرروز تعطیلی بر میزان خسارت ها می افزاید؛ که این همه می تواند به عنوان باری سنگین بر شانه های لرزان اقتصاد شهری و فشاری مضاعف بر هزینه های مدیریت شهری باشد. چگونه بر آلودگی هوا قیمت بگذاریم مدیریت کیفیت هوا در شهر تهران و تجزیه وتحلیل اقتصادی آلودگی هوا، کار ساده ای نیست و در آن متغیرهای بسیاری دخالت دارند که کمّی ساختن بعضی از آن ها بسیار مشکل است. با افزایش مهار آلودگی هوا سرانه هزینه فناوری مهار آلودگی هوا نیز اضافه می شود همچنین با افزایش مهار آلودگی هوا زیان های ناشی از صدمات آلودگی کم می شود. در این پژوهش هزینه کل آلودگی هوا؛ هزینه مهار آلودگی به اضافه آسیب های زیست محیطی خود آلودگی تعریف شده است. پیشنهاد عوارض تازه در تهران دریافت عوارض سوخت در کلان شهرها به عنوان یکی از شیوه های قیمت گذاری زیست محیطی می تواند در کنار کاهش آلودگی هوا به درآمدزایی نیز ختم شود. همچنان که به این موضوع در طرح جامع کاهش آلودگی هوا توجه شده است اما تاکنون قدمی برای اجرایی شدن آن برداشته نشده است. از سال 79 که طرح جامع کاهش آلودگی هوای تهران شکل گرفت، برخی از محورهای این طرح در سال های اول اجرا به نتیجه مطلوبی رسیدند ازجمله استقرار نظام استانداردسازی خودروهای نو و حذف سرب از بنزین؛ اما اجرای برخی از برنامه ها در ادامه راه با مشکلات بسیاری مواجه شد و سبب شد بارها موردبازنگری قرار گیرد. خودروهای نو، خودروهای مستعمل، حمل ونقل عمومی، سوخت و بهبود فرآورده های نفتی، برنامه معاینه فنی، مدیریت ترافیک، آموزش و اطلاع رسانی محورهای اصلی برنامه جامع کاهش آلودگی هوای تهران هستند که در این میان، موضوع حمل ونقل عمومی و سوخت، دو موضوع اساسی است که تمامی کارشناسان شهری و محیط زیست بر نقش آفرینی اصلی آن بر کاهش آلودگی هوا تأکیددارند و راهکارهایی برای کاهش مصرف سوخت و مدیریت سفرهای درون شهری پیشنهاد می شود که ازجمله آن ها می توان به تعیین عوارض سوخت اشاره کرد. اما راهکار پیشنهادی برای کاهش مصرف سوخت در تهران که نتیجه آن کاهش آلودگی هوا و کاهش بار ترافیکی معابر است چیست؟ در سال 1390، تحقیقی در مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران انجام شده است که در آن پیشنهادشده برای کاهش مصرف سوخت مالیات سوخت اخذ شود. پیشنهادی که در بیشتر کشورهای توسعه یافته اجرایی شده و پیامدهای مثبتی نیز داشته است. اخذ عوارض تازه به نفع صندوق کاهش آلودگی مالیات شهری بر سوخت یکی از انواع مالیات های سبز محسوب می شود که با اخذ آن از خودرو سواران درون شهری توسط دولت های محلی در خیلی از کشورها، از یک سو جریان تأمین مالی پایدار برای توسعه شهر-به خصوص توسعه سیستم حمل ونقل عمومی تقویت می شود و از سوی دیگر سبک سازی تردد خودروهای شخصی و درنتیجه کنترل ترافیک و کاهش منابع متحرک آلاینده هوا اتفاق می افتد. کارشناسان اقتصاد شهر در شرایط کنونی که هم افت شدید قیمت نفت، ضرورت کاهش مصرف سوخت را دوچندان کرده و هم اینکه، موج آلودگی شدید هوا در تهران، عرصه را برای ساکنان تنگ ساخته است، به مجموعه مدیریت شهری تهران پیشنهاد می کنند، طرح مالیات بر سوخت را اجرایی کنند. در قالب این طرح، قیمت بنزین فقط در تهران به خاطر موقعیتی که این کلان شهر به لحاظ پایتخت بودنش دارد، می تواند با 50 درصد رشد، به ازای هر لیتر، 500 تومان افزایش پیدا کند و کل این رقم اضافی به صورت مالیات شهری بر سوخت، در ردیف منابع مالی رفع آلودگی هوای شهر تهران قرار گیرد. با توجه به مصرف روزانه حدود 10 میلیون لیتر بنزین در تهران، پیش بینی می شود از محل اخذ مالیات بر سوخت با نرخ 50 درصد قیمت بنزین، سالانه رقمی معادل یک هزار و 800 میلیارد تومان، درآمد جدید نصیب شهر تهران شود؛ رقمی معادل هزینه ساخت 18 کیلومتر مترو. با توجه به اینکه در حدود 80 درصد آلودگی این شهر ناشی از سوخت خودروها است، اجرای مقررات ویژه برای اخذ مالیات بنزین در این شهر ضروری به نظر می رسد. باوجود ضرورت اجرایی شدن چنین پیشنهاد هایی اما مخالفت هایی در این زمینه وجود دارد. مخالفان چه می گویند؟! رحمت الله حافظی رئیس کمیسیون سلامت و محیط زیست شورای شهر تهران اگرچه معتقد است یکی از راهکارهای کاهش آلودگی هوای تهران، مدیریت سفرهای درون شهری از طریق افزایش عوارض سالانه خودرو و افزایش قیمت سوخت است اما می گوید در کنار استفاده از این راهکارها، باید موارد دیگری اجرایی شود. او دسترسی راحت، آسان و ایمن به ناوگان حمل ونقل عمومی را یکی از اصلی ترین زیرساخت ها، افزایش هزینه سوخت می داند و در توضیح بیشتر می گوید: دسترسی ایمن به این معنی است که هر شهروند از هر نقطه شهر که اراده کرد، به وسیله نقلیه عمومی دسترسی داشته باشد. این عضو شورای شهر به افزایش کمی ناوگان اتوبوس رانی اشاره می کند و می گوید: بر اساس استانداردها، ناوگان اتوبوس رانی عمومی باید به راحتی تأمین شود تا در ساعت شلوغ ترافیکی، شأن مردم رعایت شود و به راحتی بتوانند مردم از این ناوگان استفاده کنند. این در حالی است که ما امروزه، با 50 درصد از استانداردهای تعریف شده به مردم خدمت رسانی می کنیم. در شهر تهران باید 12 هزار دستگاه اتوبوس داشته باشیم اما در حال حاضر 6 هزار دستگاه اتوبوس داریم. و این زیرساخت ها باید تأمین شود تا در کنارش افزایش هزینه ها برای مردم به عنوان استفاده کنندگان از وسایل حمل ونقل عمومی، مورد تأکید باشد.

انتهای خبر/پیام ساختمان

چاپ شده در هفته نامه پیام ساختمان شماره 282

فهرست مطالب شماره 282

این مطلب را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید :

×