ضرورت صرفه جویی در مصرف انرژی در دنیا با بروز بحران انرژی در نیمه دوم دهه1970 میلا دی مطرح شد و تاکنون در زمینه های مختلف پیشرفت قابل توجهی داشته است.
به همین منظور به دنبال سلسله مقالات، یادداشت ها و مصاحبه های صورت گرفته در حوزه بهینه سازی مصرف انرژی با استفاده از پنجره UPVC گفتگویی را در خصوص ضرورت اجرای مبحث 19 قانون نظام مهندسی با سیدمهدی زرگر، دبیر کمیسیون عمران نظام مهندسی ساختمان جهت اشاعه فرهنگ بهینه سازی مصرف انرژی ترتیب دادیم که در ذیل آمده و امید است گامی مؤثر در این زمینه صورت پذیرد.
پیام ساختمان : در خصوص هدف و ضرورت اجرای مبحث 19 قانون نظام مهندسی ساختمان توضیحاتی بفرمایید.
در سال های اخیر به دلایل گوناگون، لزوم صرفه جویی انرژی و محاسبه میزان مصرف آن به عنوان یک ضرورت اجتناب ناپذیر مطرح شد. گران تر شدن حامل های انرژی از یک سو و امکان استفاده بهتر از این حامل ها در تولید کالاهای باارزش از سوی دیگر، باعث شده است که میزان انرژی مصرف شده برای فعالیت های مختلف به صورت خاص و دقیق موردتوجه قرار گیرد. از جمله بخش هایی که در مصرف انواع حامل های انرژی اهمیت ویژه ای دارد، بخش مسکن است.
این بخش در کشوری مثل ایران به یکی از بزرگ ترین مصرف کنندگان حامـل های انرژی مبدل شده که عمده مصرف آن برای تأمین گرمایش ساختمان است. نکته قابل توجه آن بوده که این مصرف زیاد با نرخ بازده کم مواجه است به گونه ای که در اقتصاد های توسعه یافته با مقدار کمتری حامل انرژی نیاز های این بخش ها تأمین می شود.
پیام ساختمان:چه عواملی در بخش ساخت وساز ساختمان در کشورمان موجب اتلاف انرژی می شود؟
عـوامل مختـلفی از جمله استاندارد نبودن ساختمان ها در کشور، عدم به کارگیری مصالح و تجهیزات ساختمانی عایق و مؤثر در کاهش اتلاف انرژی در یک ساختمان سبب شده که اکثر ساختمان های کشــور بزرگ ترین منبع اتلاف انرژی باشند و فاقد ضوابط فنی شناخته شده برای جلوگیری از اتلاف انرژی محـسوب شوند.
پیام ساختمان: سازمان نظام مهندسی ساختمان با توجه به اینکه وظیفه نظارت بر ساخت وساز را دارد چه اقداماتی برای اجرای درست جهت بهینه سازی مصرف انرژی انجام داده است؟
رعایت مقررات ملی ساختمان به خصوص رعایت مبحث 19 مقررات ملی ساختمان می تواند این مشکلات را به راحتی حل کند. البته در این صورت علا وه بر صرفه جویی در مصرف سوخت ساختمان ها و جلوگیری از اتلاف انرژی بخش خانگی و تجاری به میزان قابل توجهی آلودگی هوا کاهش مییابد و رسیدن به سطح آسایش مناسب و استفاده از مصالح و تجهیزات ساختمانی نوین و استاندارد نیز به همراه خواهد داشت. براساس ماده 33 قانون نظام مهندسی کشور مسئولیت نظارت عالیه بر اجرای ضوابط و مقررات ملی ساختمان در طراحی و اجرای تمام ساختمان ها بر عهده وزارت مسکن و شهرسازی است.
در حال حاضر اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان برای همه ساختمان های دولتی اجباری است و اجرای آن برای همه ساختمان های بخش خصوصی واقع در تهران و شهرهای تابع از سال 1384 اجباری شده و برای ساختمان های واقع در سایر شهرها و استان ها مطابق برنامه زمان بندی الزامی است.علا وه بر ساختمان های درحال احداث، بخش عمده ای از مصرف انرژی در بخش ساختمان و مسکن مربوط به ساختمان های موجود و قدیمی است که به طور عموم بین 40 تا 60 درصد اتلاف انرژی دارند. راهکارهای اجرایی و با صرفه اقتصادی که در ساختمان های موجود بتواند اتلاف انرژی را کاهش دهد، با ممیزی انرژی ساختمان مشخص می شود.
پیام ساختمان : در زمینه اجرای این مبحث چه حمایت های مالی تسهیل کننده ای تاکنون صورت گرفته و مربوط به کدام بخش است؟
نکته قابل توجه آنکه اجرای این مبحث در فضای کاری بخش خصوصی انجام میشود و بخش دولتی بعد نظارتی کار را بر عهده دارد. در واقع برای اجرای موارد صرفه جویی انرژی در ساختمان های درحال احداث در بخش غیردولتی، شهرداریها وارد عمل می شوند و در گردش کار صدور پروانه ساختمانی و پایان کار ساختمان، کنترل و نظارت صحیح بر مبحث 19 مقررات ملی ساختمان، در طراحی و اجرای ساختمان انجام می پذیرد.
وزارت راه و شهرسازی به عنوان ناظر عالی در زمینه ساخت وساز، بر عملکرد سازمان های عهده دار کنترل و اجرا در زمینه رعایت دقیق مقررات ملی ساختمان و ضوابط شهرسازی نظارت می کند و درصورت مشاهده هرگونه تخلف، موارد را به مراجع صدور پروانه ساختمان و سازمان نظام مهندسی ساختمان استان اعلا م و تا رفع تخلف، موضوع را از مراجع قانونی و در صورت لزوم مراجع قضایی پیگیری می کند.
این نحوه اجرا باعث می شود که بعد اقتصادی از سوی سازندگان موردتوجه خاص قرار گیرد و مبنای تصمیم گیریها واقع شود. یکی از روش های حمایتی سیاست های مرتبط با تبصره 19 حمایت های مالی در قالب کمک های بلاعوض یا تحویل تجهیزات و امکاناتی است که بتواند زمینه رعایت این اصل را فراهم کند.
پیام ساختمان: بر اساس مبحث 19 مقررات ملی ساختمان رعایت چه مواردی در ساختمان الزامی است؟
عایق کاری دیوارهای خارجی ساختمان عایق کاری دیوارهایی که با محیط بیرون یا فضاهایی که ازنظر دمایی کنترل نمی شوند (نظیر پیلوت) الزامی است، نصب پنجره های دوجداره با قاب های فلزی ترمال بریک، چوبی و یا پنجره UPVC استاندارد، عایق کاری کانال های هوا، لوله های تأسیسات و سیستم تولید آب گرم، نصب سیستم های کنترل کننده موضعی نظیر شیرهای ترموستاتیک روی رادیاتورها، نصب سیستم های کنترل مرکزی هوشمند و مجهز به سنسور اندازه گیری دمای هوای محیط از الزامات است.
پیام ساختمان: بر اساس آمارها بیشترین اتلاف انرژی در بخش ساختمان از چه طریقی است؟
براساس آمارها اتلاف انرژی ساختمان از طریق پنجره ها 30 تا 40 درصد است و به همین سبب باید راهکارهای استفاده از تجهیزاتی مانند پنجره های دوجداره فراهم شود. تنها با استفاده از پنجره های دوجداره که یکی از موارد مبحث 19 مقررات ملی ساختمان است، 50 درصد از اتلاف حرارتی کاسته میشود و 20 درصد مصرف انرژی در ساختمان ها کاهش می یابد.
اکثر مردم بر این تفکرند که اجرای مبحث 19 مقررات ملی ساختمان سبب افزایش هزینه های ساختمان می شود در حالی که چنانچه این مبحث در ساختمان به درستی اجرا گردد، علاوه براینکه هزینه های اولیه ساخت را کاهش میدهد، با توجه به صرفه جویی انجام شده در هزینه های بهره برداری و مصرف انرژی ساختمان، برای مصرف کننده سودآور نیز خواهد بود. با اجرای مـبحـث 19مقررات ملی ساختمان شامل عایق کاری سیستم تأسیسات و لوله ها، عایق کاری جداره خارجی ساختمان و نصب پنجره های دوجداره استاندارد در ساختمان کمتر از 5% سبب افزایش هزینه های ساختمان در این قسمت می شود ولی از طرف دیگر ظرفیت سیستم گرمایش و سرمایش موردنیاز ساختمان را می توان تا 40 % نسبت به حالتی که این مبحث اجرا نمی شود، کوچک تر انتخاب کرد که به نوبه خود کاهش زیاد هزینه ها را در این قسمت شامل می شود.