menu

ثبت آگهی رایگان

روستای اسلامیه ترکیب معماری کویر و کوهپایه

روستای اسلامیه یا « فراشاه» یکی از روستاهای تاریخی ایران ، از توابع بخش مرکزی شهرستان تفت و در 5 کیلومتری جنوب غربی این شهر قرارگرفته است. این روستا که بین کوه های انجیرایی، گلوبادام، عقاب، سهراب واقع شده، به سبب مجاورت با ارتفاعات شیرکوه و تحت تأثیر بارندگیهای کوهستانی و بادهای موسمی معتدل تر از شهر یزد است.متون تاریخی قدمت سکونتگاه های منطقه را حداقل متعلق به دوره ساسانی میدانند. روستای اسلامیه یکی از روستاهای قدیمی استان یزد است که بیش از 1000 سال قدمت دارد.ویژگی دیگر این روستا که آن را از سایر روستاهای منطقه متمایز میکند، استقرار آن در جوار جاده بین منطقه ای یزد به شیراز و نزدیکی آن به شهر تفت و همچنین مرکز استان است. بررسیهای انجام شده نشان میدهد؛ کاروانسرایی قدیمی در نزدیکی بنای قدمگاه در محدوده شمالی جاده وجود داشته است. بدین ترتیب، تمرکز فضاهایی مانند کاروانسرا، قدمگاه، آب انبار، قهوه خانه، بازارچه و استقرار آنها در حاشیه جاده یزد به شیراز، محدوده مورد اشاره را به عنوان یک « راه باط» (رباط) بسیار مهم معرفی میکند که دام و محصولات دامی عمده ترین موضوع دادوستد در محدوده راه باط و کاروانسرای فوق بوده است. وجود رودخانه ای در حاشیه شمالی روستا که چشم انداز بسیار زیبایی در پیرامون آن به چشم میخورد، وجود نهرها و قنوات که کانون های مصفا و پردرختی را ایجاد کرده اند و همچنین آسیاب سالم واقع در محدوده قدمگاه از عناصر باارزش روستا به شمار میآیند. بخشی از بافت را باغ های روستا تشکیل میدهد. روستا به دلیل تقارن با کویر از ویژگیهای معماری خاص هر دو گونه کوهپایه ای و کویری سود برده است . در اسلامیه به علت ترکیب معماری کویر با سنگ که از نشانه های معماری مناطق کوهپایه ای است تصاویری متفاوت از دیگر روستاهای کویری دیده میشود.روستا به سبک روستاهای متمرکز و بین چند کوه ساخته شده است. کوه های اطراف همچون دیواره های دژی بلند، روستا را در میان خود احاطه کرده است.بناهای جدید این روستا با فاصله ای از بافت تاریخی ساخته شده اند چراکه در روستا کمتر پیش میآید بنایی تخریب و به جای آن بنایی از نوساخته شود.در نگاهی از دور به بافت قدیمی روستای فراشاه( اسلامیه) آن را جزئی از فضای طبیعت حس میکنیم. انچه بیش از بادگیرهای روستاهای کویری به چشم میآید سقف های گنبدی آجری است که نه تنها بر سقف خانه ها بلکه بر روی دالان ها و گذرگاه ها نیز ساخته شده است.تعدادی از گذرگاه های روستا مسقف است و استراحتگاه هایی برای در امان ماندن از گرما وجود دارد. کوچه ها معمولاً با عرض کم گاهی با دالان و یا گذرگاهی به کوچه ای بن بست میرسد و گاهی با پله ای به کوچه دیگر راه می یابد. ورود به اغلب بناهای این روستا از کوچه با عبور از دری چوبی دولنگه ای به هشتی و ازآنجا به حیاط می بــاشد. بیشتر خانه ها، باغچه هایی با درختان بومی کویری دارد. معماری بناهای روستا طوری است که دسترسی از حیاط به شکل مستقیم به پشت بام بنا ، زیرزمین و تک تک اتاق ها ممکن است. متفاوت بودن ارتفاع اتاق های بنا در روستای فراشاه و موجب می شود روی پشت بام های این روستا گنبدها ارتفاع متفاوتی داشته باشد. گاهی می توان با پلکانی کوچک به قسمت دیگری از پشت بام یک بنا و از آنجا به پشت بام سایر خانه ها راه یافت. سقف های گنبدی با قوس های کم و زیاد و گاهی چند پله باریک و سپس بام منزلی دیگر. به فاصله زیاد نیز تعداد انگشت شماری بادگیر وجود دارد. شاید بتوان دلیل کم بودن بادکش ها در این روستا نسبت به سایر روستاهای کویری را احاطه شدن در بین چندین کوه و دمای پایین تر آن نسبت به سایر روستاهای کویری دانست. دودکش های اچ مانند در گوشه و کنار پشت بام ها در کنار سقف های گنبدی شکل و سیم کشیهای روکار برق و تلفن نشان از تاثیر حضور تکنولوژی در اسلامیه است.معماری دیوار خانه های روستای اسلامیه نیز زیبایی خاصی دارد . گل متریالی است که در ساخت دیوارهای این روستا جهت ذخیره انرژی استفاده شده است . در امتداد دیوارها با طراحیهای به ظاهر ساده ای در سطح پرچین ها با نام ستاره چلیپا روبه رو میشویم این ستاره به عنوان نماد چهارفصل در نمای اغلب بناهای این روستا جایگاه ویژه ای دارد. از دیگر جاذبه های روستای اسلامیه مسجد قدمگاه و زورخانه علی بن ابیطالب (ع) است که هر کدام در نوع خود با برخورداری از معماری خاص روستا بناهایی شاخص و دیدنی هستند.

انتهای خبر/پیام ساختمان

چاپ شده در هفته نامه پیام ساختمان شماره 212

فهرست مطالب شماره 212

این مطلب را در شبکه های اجتماعی به اشتراک بگذارید :

×