تولید برق کثیف در ایران

چندی است که ایران نیز به جمع تولیدکنندگان برق از زباله پیوسته است. چندین شرکت خصوصی در کشور هستند که اقدام به نصب نیروگاه هایی با این تکنولوژی در شهرهای تهران، ساری، نوشهر، تنکابن و رشت کرده و مذاکراتی نیز با شهرداری اصفهان مبنی بر راه اندازی چنین نیروگاهی شده است. بهره برداری از طلای کثیف تولید برق از زباله یکی از راه های بهره وری از پسماندهای شهری است که به دلیل ارزش فوق العاده زیادی که دارند در ادبیات بین المللی با نام "طلای کثیف" شهرت یافته اند. حتی کشورهایی مانند چین اقدام به واردات پسماندها و زباله های شهری کرده و از این راه سود فراوانی را نصیب خودکرده اند. بهره برداری از پسماندهای شهری و تولید برق از زباله به عنوان یکی از شاخص های توسعه شناخته می شود و در کشورهای توسعه یافته ، تحقیقات و مطالعات فراوانی روی آن صورت می گیرد. هم اکنون در 35 کشور دنیا بیش از 600 نیروگاه زباله سوز ساخته شده و در حال بهره برداری است که ظرفیت آنها در سال بالغ بر 130 میلیون تن زباله جامد شهری است. به این ترتیب زباله به عنوان یک منبع تولید انرژی قابل استفاده مجدد محسوب می شود. جایگاه ایران خوشبختانه ایران نیز به تازگی به جرگه کشورهایی پیوسته که از فن آوری تولید برق از زباله و پسماندهای شهری بهره مند شده و به گفته مسئولان سازمان انرژی های نو، ایران در حال برنامه ریزی برای تولید برق از 42 هزار تن زباله در کشور است؛ در صورت تحقق، این طرح گام مهمی در راستای تولید انرژی از منابع تجدیدپذیر، و نیز رفع مشکلات شهری و آلودگی زیست محیطی در اطراف شهرهای بزرگ است. امیرحق بیان،کارشناس یک شرکت بازیافت و تولید برق از زباله، می گوید،در این فن آوری، به مرحله بومی سازی رسیده اند. در تهران روزانه 7 هزار تن زباله تولید می شود که به دلیل نوع مصرف شهروندان تهرانی، مقدار زیادی از این حجم را "زباله های تر" تشکیل می دهند. به این معنا، هر تهرانی به طور متوسط روزانه 700 تا 1000 گرم زباله تولید می کند که در مقایسه با متوسط جهانی(500 گرم) بسیار بالاتر است،و کارخانه های تولید برق تنها درصد کوچکی از این میزان زباله را به عنوان ماده اولیه استفاده می کنند. بر اساس آمارهای اعلام شده، نیروگاه کهریزک با دو خط 100 تنی، و کارخانه ای دیگر واقع در منطقه 4 تهران نیز با ورودی 300 تن پسماند روزانه(با قابلیت افزایش به 500 تن) هر یک تا سقف 3 مگاوات در روز برق به مدار شبکه سراسری وارد می کنند. این در حالی ست که یک شرکت چینی با ایران قراردادی امضا کرده تا بر اساس آن 175/1 میلیارد دلار سرمایه گذاری در تولید برق از زباله و فاضلاب ایران صورت گیرد. برآوردها نشان می دهد که این شرکت قادر است روزانه 250 مگاوات برق در کشور تولید کرده و اجرای آن 600 تا 700 شغل جدید در استان چهارمحال و بختیاری ایجاد می کند. بر اساس گزارش ها، اجرای این پروژه در صورت لغو تحریم های شرکت های تجاری خارجی علیه ایران، از سپتامبر (شهریورماه) آغاز می شود. زباله از بحران تا امکان سال ها بود که گورستان زباله کهریزک، به دلیل دفن غیربهداشتی و غیراصولی زباله ها یکی از مقاصد انتقادی دلسوزان محیط زیست قرارگرفته بود و "دفن" یا "بازیافت" زباله ها به چالش بزرگ شهرداری ها با سازمان محیط زیست بدل شده بود. تصاویری از رها شدن زباله در جنگل های مازندران و گیلان، هنوز در ذهن دوستداران محیط زیست حک شده است، همچنین وضعیت غیربهداشتی و ناراحت کننده گورستان های دفن زباله افزون بر بوی بد متعفن و گرفتاری هایی که برای ساکنان مناطق اطراف ایجاد می کرد، عوارض زیست محیطی با دوامی نیز همراه داشت. شیرابه های متعفن و سمی که به منابع آب زیرزمینی نفوذ می کرد، و همچنین دود ناشی از سوزاندن زباله ها، هوای محیط اطراف را تا چندین کیلومتر تحت تأثیر قرار می داد، اما اکنون با دست یابی به فن آوری بازیافت و تولید برق از زباله، نیازمند تکمیل مثلثی هستیم که تنها یک ضلع آن تکمیل شده است، زیرا شعار "تفکیک زباله از مبدأ" که سال ها همراه با تجهیزات جمع آوری زباله های خشکِ بازیافتی و سطل های زباله بازیافتی در شهرها اجرا می شد، پس از یک دوره فعالیت از رونق افتاد و شعار آن به فراموشی رفت، در حالی که بدون فرهنگ سازی و همراهی مردم نمی توان به اجرای موفق هر طرح امیدوار بود، به ویژه در جهانی هستیم که تفکیک زباله از مبدأ در بسیاری از کشورهای جهان نهادینه شده است، تا جایی که روغن های سرخ شده نیز تفکیک می شوند. مسئله دیگر "متنوع کردن" فن آوری های بازیافت زباله است، به گونه ای که تفکر تنها بازیافت پذیر بودن پسماندهای خشک، دیگر از رونق افتاده است و شاهد آن تکنیک ها و فن آوری هایی ست که حتی در منازل، زباله های تر، بازیافت شده و به خوراک دام و طیور تبدیل می شوند. بی شک با توجه به حجم بالای تولید زباله در کشور و تنوع این زباله ها، شیوه های بازیافتی آن نیز می باید متنوع شود که در این مسیر نیز راه درازی در پیش است.