آنکارا به تهران نیاز دارد یا ما به ترکیه

گروه بازار ساختمان: در سال 2012 حجم مبادلات ترکیه با ایران بیش از 20 میلیارد دلار رسید و درآمد خوبی عاید شرکت های رو به رشد ترکیه کرد. سال بعد با اعمال تحریم ها ناگهان مبادلات دو کشور سیر قهقرایی پیمود و به 14 میلیارد دلار سقوط کرد. شاید اگر بخشی از این مبادلات مربوط به صادرات منابع خام انرژی به ترکیه نبود این عدد کمتر از این هم می شد. تاکتیک بحران سازی این روند دقیقاً زمانی بود که ترکیه تمام تجارت خود را با همسایه جنوبی که بیشترین مرز مشترک را با آن کشور دارد از دست داده و تمام آن فرصت ها و حتی شهرک های مشترک صنعتی به چالشی هزینه بر تبدیل شد. مرزهای دوستی ترکیه و سوریه به وضعیت قرمز تغییر کردند و این موارد با رشد تنش میان غرب و روسیه نمود بیشتری یافت. تنشی که ترکیه را در طرف همان کشورهای غربی قرار می داد که نه بازار مصرف اصلی کالاهای صنعتی ترکیه اند و نه منابع مواد اولیه و انرژی این کشورها را تأمین می کنند. در کنار این موارد کاهش روابط سیاسی آنکارا با بغداد را هم باید افزود. بازار مصرفی که ترکیه حاضر نیست از آن دل بکند. از همه بدتر اینکه ترکیه با سرعت بسیار بازارهای خود را در سوریه ایران روسیه از دست می داد. با قرار گرفتن آنکارا در کنار اخوان المسلمین مصر که حالا از قدرت به زیر کشیده شدند مشکلی دیگر بر مشکلات سیاست خارجی ترکیه افزوده شد. حال این کشور باید محصولی را که خود در افشاندن بذر آن نقش داشت درو می کرد اما این بار در اقتصاد کشورش. طبعاً این روند چهره خود را در بازار اشتغال ترکیه نشان داد و به تدریج ناآرامی های اجتماعی یکی پس از دیگری سر از خیابان های آن کشور درآوردند. مدل توسعه سریع اردوغانی وارونه عمل می کرد. ماجرا دیگر به خیابان های استانبول و گیزی پارک خلاصه نمی شد بلکه تنش ها به میان نخبگان در قدرت رسید و در قالب ریزش ( استعفا و برکناری) مسئولان متجلی شد. بازگشت به گذشته نه خیلی دور با این حال دولت ترکیه مسیر اشتباه خود را اصلاح کرد و سعی نمود روابط را با کشورهای همسایه به حالت قبل بازگرداند. مدل "نو عثمانی گری"- احتمالا موقتا-به زباله دان تاریخ پرتاب شد و دیگر مقامات ارشد آن کشور سخن از چنین خواب های آشفته ای به زبان جاری نکردند. چند ماه قبل اردوغان در رأس هیئتی بلندپایه وارد تهران شد و از علاقه برای مبادلات 30 میلیاردی با ایران سخن گفت. برنامه ای که با سفر وزیر نفت ایران به آنکارا سپس وزیر تجارت ترکیه به تهران در مسیر بررسی قرار گرفت. در پایان به همان سؤال دوباره بیندیشیم آیا ما به خرید از ترکیه نیاز داریم یا ترکیه به تجارت با ما؟