پایتخت دولت محلی می شود

پیش نویس برنامه پنج ساله دوم شهرداری تهران که به نحوه اداره پایتخت در سال های 93 تا 97 پرداخته است، روز 16 مهر تقدیم شورای شهر تهران شد. مطابق این برنامه قرار است مخارج کلان شهر تهران بر اساس درآمدهای پایدار باشد و افزایش این درآمدها در بودجه شهرداری اندیشیده شود. در سخنانی که محمدباقر قالیباف در معرفی این پیش نویس به شورای شهر داشت، عنوان شده است که با توسعه درآمد پایدار، تعامل با شورای شهر، تغییر شیوه نظارتی، ارتقای روند پروژه ها، ارتقای کیفیت حسابرسی شهر تهران در این دوره به صورت دولت محلی اداره خواهد شد. آنچه درباره دولت محلی در ادبیات سیاسی میدانیم با مختصات اداره شهرها در ایران فاصله بسیار دارد از این رو کیفیت این دولت محلی را با آقای اقبال شاکری از اعضای شورای شهر در میان گذاشتیم که در ادامه میآید: پیام ساختمان: در پی گزارشی که آقای قالیباف به واسطه معرفی برنامه 5 ساله دوم خدمت شورای شهر دادند از اصطلاح تبدیل شدن پایتخت به دولت محلی سخن گفتند، منظور ایشان از دولت محلی شدن تهران چیست؟ ما در شهری زندگی میکنیم که دستگاه های اجرایی گوناگونی فعالیت میکنند اما در زندگی شهری این دستگاه ها مسئول عملکرد خود نیستند و شهرداریها هیچ تسلطی بر آنها ندارند. مدیریت یکپارچه شهری این است که تمام اجزای بخش دولتی و بخش خصوصی اعم از اینکه خدمات شهری انجام میدهند یا دیگر خدماتی که شهر را متأثر میکند، در ذیل یک مدیریت واحد شهری به نام مدیریت شهری محلی یا حاکمیت شهری شهرداری قرار میگیرد. رسالت شورای شهر در چنین ساختاری اعمال نظارت و پیگیری امور دستگاه های اجرایی در شهر خواهد بود که فصل مشترک آنها خدمات شهری است. به همین دلیل است که اسم این نهاد شورای شهر است نه شورای شهرداری. شورای شهر باید بتواند تقاضای یک سری اقدامات را از شهردار نموده و تقاضای توقف یکسری از اقدامات را داشته باشد. همچنین با ارائه راهنمایی ، نوع استقرار این سازمان ها و نهادها در شهر و خدمات شهری را مدیریت کند. پیام ساختمان: برای اجرای چنین سیاستی همراهی نهادهای دیگری مورد نیاز است که لزوماً زیر نظر شهرداری نیستند؟ بدون شک هر گونه الزاماتی که بر چنین برنامه ای مترتب است باید انجام پذیرد. اگر لازمه اجرای آن همکاری با مجلس و دولت است باید صورت گیرد چرا که تعامل بین قوا در این قضیه مطرح است و باید دیگر نهادها را با سازوکار مدیریت یکپارچه آشنا کرد. با انجام این موارد نهایتاً با آن سَمت خواهیم رفت که شهرداریها در کشور اختیارات و مسئولیت ها را به دست گیرند. این اختیارات و مسئولیت ها هم باید به یکدیگر متناسب باشند و اولین گام مدیریت یکپارچه شهری است. پیام ساختمان: آیا چنین ظرفیت و خواستی در بدنه سیاسی کشور وجود دارد؟ این 31 نفر منتخب مردم در شورای شهر برای همین امور انتخاب شده اند و به نظر من شورای شهر پس از چند دوره تجربه اینک به جایی رسیده است که از امور جاری شهری کمی پا فراتر گذارد و طرح 5 ساله و مدیریت یکپارچه را تصویب نموده و مدیریت بین قوا را پیگیری کرده و نظارت یکپارچه را مدیریت کند. البته سازوکارهای قویتری مورد نیاز است چرا که الآن نظارت بر خود شهرداری هم مشکل است چه رسد به دستگاه های اجرایی دیگر. به همین خاطر است که کمیسیون جدیدی به نام نظارت و حقوقی را تشکیل داده ایم و وظیفه اش این است که مشکلات پیش روی شهر چه میتواند باشد. پیام ساختمان: به نظر میرسد برای اجرایی کردنِ این امر شهرداری و شورای شهر با مشکلات زیادی روبه رو خواهند بود. قطعاً با مقاومت هایی روبرو میشویم. در ابتدا شاید کار سخت باشد ولی آینده خوبی خواهد داشت و به نفع شهروندان خواهد بود و در راستای تعهدی است که نمایندگان مردم در شورای شهر دارند. نهادهای زیادی در شهر هستند که زیرنظر شهرداری و شورای شهر فعالیت ندارند و مردم این ناهماهنگیها را میبینند. اینکه پیشخوان های دولت ایجاد شده اند به دلیل این است که لزوم هماهنگی بین دستگاه های اجرایی حس میشد و آنها هم به این نتیجه رسیده اند. اکنون دیگر خیلی از دستگاه ها مراجعاتشان را از این طریق پاسخ میگویند. پیام ساختمان: آیا قبول دارید لازمه دادن چنین اختیاراتی در حد دولت محلی پاسخگو کردن شهرداری در قبال عملکردش است؟ آیا راهکارهای پاسخگو شدن شهرداری در شورای شهر مورد توجه قرار دارد؟ در طرح 5 ساله دوم، شهرداری مباحث گوناگونی مطرح شده است. یک سری برنامه های راهبردی وجود دارد و بر اساس آن یک سری وظایف که با زمان بندی و منابع آن اهداف باید اندیشیده شود. اینها چیزهایی است که در برنامه ریزی شهرداری باید گنجانده شود و آنگاه اقدامات و وظایف دیده میشود. پیام ساختمان: آقای قالیباف از منابع مالی پایدار سخن گفتند. سؤال اینجا ست که شهرداری چگونه میتواند این منابع را مستقل از دولت به دست آورد. چگونه میتوان منابع مالی پایداری را برای شهرداریها تضمین کرد؟ من هنوز برنامه عملی را ندیده ام و در جلسه شورای شهر برنامه راهبردی ارائه شد. برنامه عملیاتی و اقدامات تدبیر شده مرحله دوم است. در آن جلسه تنها موافقت شورا برای این امر کسب شد و بر اساس آن برنامه و عملیات ارائه میشود و آنجا ست که از منابع صحبت میشود و یکی از آنها منابع پایدار است. مطمئناً یکی از محل های درآمدهای پایدار هم پرداختِ دیگر دستگاه های اداری به شهرداری است و در قانون هم پیش بینیشده که دستگاه های دولتی که در شهر حضور دارند باید به شهرداری پرداخت داشته باشند ولی تا کنون این پرداخت ها انجام نشده است که حتماً باید عودت داده شود و قوانین مورد بازبینی قرار گیرد و از درآمدهای ناپایداری مثل فروش تراکم و عوارض تغییر کاربری که همه به آنها معترض اند کاسته شود. پیام ساختمان: گویا درصدد هستید تحولات اساسی در شهرداریها ایجاد کنید. واقعیت این است که نمیخواهد کن فیکن ایجاد شود. تفاوت این است که شورای شهر، این شایستگی را پس از 10 سال که از شورای دوم میگذرد پیدا کرده است که دست به چنین اقداماتی بزند، اما نیاز است که ما اهداف بلندمدت را نگاه کنیم و از گروه گرایی بپرهیزیم. شورای شهر در این برنامه 5 ساله ای که شهرداری اعلام کرده باید اهداف بلند و چشم انداز خودش را ترسیم کند. این برنامه هم همانند طرح تفصیلی که برای اداره شهر تدوین شده و ما باید آن را بهبود بخشیم نه اینکه از آن گذر کنیم- میتواند سند محکم و خوبی باشد برای رسیدن به چشم انداز و قطعاً الگویی برای اداره شهرها میشود. به امید خدا به نحو مطلوب نیز تهیه و تصویب خواهد شد. در ترسیم اجرای این خواسته والا شورای عالی استان ها میتواند بسیار نقش داشته باشد و جزو شرح وظایف آن هم ذکر شده است.