خانه را ایمن گرم کنیم

امان از فصل پاییز و آسمان ابری، که آدم نه خودش می داند دردش چیست و نه هیچ کس دیگری ...فقط می دانی که هر چه هوا سردتر می شود دلت آشیان گرمتر می خواهد. خیلی زود دست به کار می شوی. پنجره را می بندی، کانال های کولر را می پوشانی، به سراغ بخاری خاک گرفته ته انباری می روی، دستی به سر و رویش می کشی و ماموریت گرمادهی خانه را به او می سپاری و... اگرچه هیچ کدام از این کارها از یادمان نمی رود، ولی معمولاً به موقع انجام نمی شود. در حالی که برای داشتن خانه ای گرم باید از هم اکنون به فکر باشیم. بسیاری از این کارها تقریباً هزینه ای ندارند و فقط چند ساعت وقت می خواهد تا با اطمینان خاطر به استقبال زمستان برویم. شوفاژ های دوست داشتنی «گرمای خانه ما از موتورخانه تامین می شود. هر سال در ابتدای فصل پاییز سرویسکار سیستم های تاسیساتی به ساختمان 8 واحدی ما می آید تا ضمن بازدید از موتورخانه خرابی های احتمالی را برطرف کند.»محمد وجدانپور از جمله کسانی است که ساختمان خود را با توجه به نوع سیستم گرمایش آن انتخاب کرده است.«به نظر من شوفاژ بهترین وسیله گرم کننده منزل و ایمن ترین آن است زیرا اکسیژن محیط را از بین نمی برد و برعکس بخاری گازی، لازم نیست همیشه نگران گازگرفتگی باشیم. من این موضوع را می دانستم بنابراین آپارتمانی را خریداری کردم که سیستم گرمایشی آن با کمک موتورخانه تامین می شود.» هر وسیله تاسیساتی روزی خراب خواهد شد ولی مهم چگونگی استفاده از آنهاست و اینکه در صورت خرابی از تعمیرکاران متخصص و مجاز استفاده کنیم. وجدانپور می گوید:«آغاز فصل سرما زمان خوبی برای سرویس موتورخانه نیست بلکه باید حداقل دو ماه جلوتر این کار انجام شود. مهمترین کار در خصوص هر وسیله تاسیساتی تعمیر و نگهداری به موقع آنهاست. متاسفانه جزو فرهنگ ما شده؛ تا زمانی که وسیله ای کار می کند به فکر سرویس و بازرسی آن نیستسم ولی وقتی کاملاً از کار می افتد، تازه به فکر می افتیم.» به اعتقاد وجدانپور برای مجتمع های ساختمانی داشتن یه مسئول تاسیساتی که دارای تبحر کافی باشد الزامیست تا امورات مربوط به سیستم های تاسیساتی ساختمان به سهولت انجام شود. وی در پاسخ به این سوال که چرا با وجود تبلیغات زیاد در خصوص استفاده درست از لوازم تاسیساتی و رعایت مسائل ایمنی در هنگام استفاده از لوازم گرمایشی هر ساله با افزایش تلفات گاز گرفتگی مواجه هستیم. می گوید: «مسئله فقط این نیست ما در سایر بخش های اجتماعی هم ضعیف هستیم و کمتر به آموزش استفاده درست از تجهیزات گرمایشی و تاسیساتی توجه داریم. بنابراین خیلی نمی توان از این بابت گله مند بود ولی اگر فرهنگ استفاده از لوازم تاسیساتی را در کشور نهادینه کنیم کمتر شاهد تلفات انسانی خواهیم بود.» راننده همه فن حریف البته همیشه هم اوضاع بر وقف مراد نیست. گاهی اوقات علیرغم اینکه تمام ملاحظات را در نظر می گیرید باز هم ممکن است مشکلاتی در هنگام استفاده از سیستم های گرمایش موتورخانه ای داشته باشید. امیر محمد یگانه، اگرچه راننده تاکسی است ولی در امور تاسیساتی منزل تبحر خاصی دارد.«ما در یک آپارتمان 4 واحدی زندگی می کنیم و گرمایش خانه ما از طریق شوفاژ تامین می شود ولی از آنجا که سوخت موتورخانه گاز شهری است در برخی از اوقات به علت کاهش فشار گاز مشعل موتورخانه خاموش شده و باعث می شود در طبقات بالایی گرمای کمتری داشته باشیم. این مشکل در ساعات اوج مصرف بیشتر خودش را نشان می دهد.» خوشبختانه آقای یگانه به کارهای فنی علاقه دارد و بیشتر مشکلات تاسیساتی خانه را به تنهایی انجام می دهد. «ما در خانه حتی الامکان از سرویسکار استفاده نمی کنیم و در مواقعی که رادیاتورها دچار مشکل می شوند خودم آچار را برمی دارم و آن را هواگیری می کنم. البته همیشه این طور نیست سرویس موتورخانه و تجهیزات آن نیازمند استفاده از تعمیرکار مجرب است و ما ناچار هستیم به موسسه تاسیساتی و خدمات فنی سر کوچه مراجعه کنیم. حالا باید شانس بیاوریم سرش خلوت باشد تا به موقع به مشکلات ما رسیدگی کند.» یگانه با اشاره به تجربیات تلخ سال گذشته می گوید:« زمستان پارسال روزگار سختی را سپری کردیم موتورخانه زود به زود خراب می شد و ما مجبور بودیم علیرغم میل باطنی از وسایل گازسوز استفاده کنیم. چقدر خوب بود که موتورخانه ها را به سیستم های پیشرفته و هوشمند مجهز می کردند تا در مواقع لازم هشدارهای لازم به خانواده ها داده شود، وقتی ساعت 3 نیمه شب رادیاتور سرد می شود چه کاری از دست صاحبخانه ساخته است. حالا شانس آوردیم ساختمان ما در جایی واقع شده که اطراف آن خالی نیست در غیر این صورت ممکن بود از شدت سرما قندیل ببندیم.» صاحبخانه وظیفه شناس «پاییز که از راه می رسد مقدمات لازم برای استقبال از فصل سرما را فراهم می کنیم. بخاری هایی که از اوایل بهار جمع آوری شده و با پوشش مناسب در انباری خانه قرار داشتند به اتاق منتقل می شوند. قبل از همه به پشت بام می رویم و دودکش ساختمان را بررسی می کنیم تا احیاناً مسیر آن مسدود نباشد. بعد از آن لوله های بخاری و شیلنگ گاز بررسی می شوند و در صورت دچار پوسیدگی یا ترک تعویض می شوند. شیلنگ بخاری را با بست محکم می کنیم و برای اطمینان کف صابون را به محل بست می مالیم و از عدم نشتی گاز اطمینان حاصل می کنیم. بعد از نصب درست لوله بخاری و اتصال آن به دودکش بخاری روشن می شود تنها در صورتی از فعالیت درست بخاری مطمئن می شویم که شعله آن آبی باشد و... به این ترتیب محیط خانه امن و گرمای آن دلنشین می شود.» مهوش افروز، خانه دار با سلیقه ای است. او استفاده از لوازم گازسوز را به سیستم های موتورخانه ترجیح می دهد. «اصلاً از شوفاژ خوشم نمی آید زیرا خانه را به اندازه کافی گرم نمی کند. ضمن اینکه هزینه شارژ و سرویس و نگهداری موتورخانه زیاد است. برعکس اختیار استفاده از لوازم گازسوز دست خودمان است و هر وقت بخواهیم می توانیم آن را خاموش و روشن کنیم.» وی در ادامه موضوع مهمتری را مطرح می کند: «ساختمان های امروزی اغلب در مساحت های کوچک ساخته می شوند و مسیر لوله ها را تنگ تر در نظر می گیرند، بنابراین عمل مکش دود به سهولت انجام نمی شود. برعکس، ساختمان های قدیمی ساز این گونه نیستند و مسیر دودکش به اندازه کافی باز است، بنابراین کمتر با مشکل عدم انتقال دود و بازگشت دی اکسیدکربن مواجه هستیم.» خانم افروز البته مشکلات استفاده از لوازم گرمایشی گازسوز را به شرط رعایت نکات ایمنی زیاد جدی نمی داند و آن را مختص خانواده هایی می داند که بچه های کوچک دارند و گاهی اوقات کنترل خانه از دست آنها خارج می شود. افروز می گوید:«بخاری نباید همیشه روشن باشد باید به دمای هوا اتاق و بیرون هم توجه شود. بسیاری از اوقات به خصوص در هنگام روز لازم است شعله بخاری روی شمعک باشد تا ضمن ایجاد هوای مطبوع در مصرف برق هم صرفه جویی شود. نه اینکه اجازه دهند خانه به قدری گرم شود که به ناچار پنجره را باز بگذارند. در کل مدیریت مصرف انرژی باید در دستور کار خانواده ها قرار گیرد.» فروشنده خوش انصاف مشکلی که در حال حاضر وجود دارد تغییر مکان بخاری به منظور توزیع مناسب گرما در سایر اتاق هاست برای این منظور حتی از شیلنگ های بلند و غیر استاندارد هم استفاده می کنند در حالی که مکان بخاری گازی باید از قبل مشخص شود و با رعایت اصول ایمنی نصب شود. محمد محلوجی، فروشنده و نصاب لوازم تاسیساتی مطالب آموزنده ای مطرح می کند: «به همشریان توصیه می کنم تا قبل از شروع فصل سرما، مقدمات لازم برای استفاده از لوازم گرمایشی را فراهم کرده و از سلامت دستگاه های گرمایشی اطمینان حاصل کنند. اگرچه استفاده از سرویسکاران مجاز راهکار خوبی است ولی بسیاری از کارهای ساده از جمله بازبینی مسیر دودکش ها و نصب بخاری گازی را خودشان می توانند انجام دهند. من لوله های فنری آلومینیومی را پیشنهاد نمی کنم زیرا خوب به دیوار نمی چسبد و احتمال خروج دود وجود دارد.» به گفته محلوجی، شیلنگ گاز در مدل های مختلف در بازار موجود است. شیلنگ استاندارد را می توان از ضخامت آن تشخیص داد که به شیلنگ های نخدار معروف هستند و نیازی نیست هر ساله آنها را تعویض کنیم. ضمن اینکه استاندارد شیلنگ گاز برای استفاده در ساختمان یک متر است. لازم است مشتریان در هنگام خرید تجهیزات لوازم گازسوز به توصیه های کارشناسی فروشندگان گوش کنند. به نظر می رسد در شرایط فعلی و با توجه به گستردگی توزیع شبکه های گاز در سراسر کشور، استفاده از لوازم استاندارد در کنار آموزش و ساماندهی مجریان تاسیساتی یک اولویت است در کنار این موضوع باید فرهنگ سازی از طریق رسانه ها در خصوص استفاده درست از لوازم گرمایشی نیز ادامه یابد زیرا در هر صورت مسئولیت از دوش مصرف کنندگان لوازم گرمایشی سلب نخواهد شد.