ساختمان50 ساله در زمین های 99 ساله

کیفیت ساخت مسکن مهر از نگاه صاحب نظران گروه گزارش: رئیس سازمان نظام مهندسی ساختمان کشور روز سه شنبه، 1 اسفند 1391 به مناسبت نزدیک شدن به پنجم اسفند و روز مهندسی، نشست خبری با حضور بیش از 60 خبرنگار برگزار کرد و در آن، ضمن سخن گفتن از مسائل روز صنعت ساختمان کشور، به موضوع کیفیت ساخت مسکن مهر و نحوه نظارت به آن نیز پرداخت. مهندس هاشمی با بیان اینکه تنها یک سال است که ساخت و سازهای مسکن مهر تحت نظارت سازمان نظام مهندسی انجام می شود، گفت: هم اکنون 85 درصد این ساخت و سازها، بر اساس استانداردهای ساختمان سازی احداث شده است و اکنون در حال مذاکره و توافق برای بر عهده گرفتن عملیات اصلاح و نظارت دقیق بر ساختمان های نیمه کاره برخی واحدهای مسکن مهر هستیم که بر اساس استانداردهای ساخت، احداث نشده اند. وی همچنین با بیان اینکه هدف گذاری برای طول عمر ساختمان های مسکن مهر از ابتدا 50 سال بوده است، خاطرنشان کرد: اولویت ارزان سازی نسبت به کیفی سازی باعث کاهش طول عمر این ساختمان ها از 50 به 30 سال شده است. هاشمی ادامه داد: هر چند نمی توان مصالح مورد استفاده برای ساخت واحدهای مسکن مهر را مصالحی غیراستاندارد دانست، اما این مصالح، مصالح درجه یک استاندارد نیستند و در بسیاری واحدها از مصالح درجه دو و سه استفاده شده است.وی افزود: درخواست ما این است که این موضوع به نحوی رعایت شود تا حداقل استانداردهای داخلی را به حداکثر استانداردهای داخلی تبدیل کنیم تا عمر مفید واحدهای مسکونی مهر را از 30 سال به 50 سال برسانیم. ساخت ساختمان های مسکن مهر، با عمر حداکثر 50 سال، در حالی صورت می گیرد که زمین های این پروژه ها به شکل 99 ساله واگذار می شود! همین موضوع باعث شد تا از چند تن از فعالان صنعت ساختمان کشور بپرسیم که آیا آنان تناقضی در این قضیه نمی بینند که در زمین هایی که 99 ساله واگذار می شود ساختمان هایی ساخته می شود که به طور متوسط 50 سال عمر خواهد داشت!؟ رهبر، رئیس کانون سراسری انبوه سازان مسکن: بالای 100 سال است به نظر من امکان اینکه ساختمان های مسکن مهر بیشتر از 50 سال عمر کنند خیلی بیشتر است چون در ساخت و سازهای اخیر انبوه سازان، قرار بر عمر 100 ساله است. ولی عمر 100 ساله هم به این معنی است که باید مواظبت و تعمیر شود. هر چیزی که مورد استفاده است اگر تعمیر و نگهداری نشود عمر مفیدش کمتر می شود. ساختمان هم چنین حالتی دارد. سازه ساختمان ها اگر حوادث خاصی رخ ندهد پایدار می ماند و عمر آن بیشتر از 100 سال است ولی در قسمت های داخلی ممکن است لوله آب آن بترکد یا برق آن دچار مشکل شود یا کاشی آن بیفتد یا سقف نم بدهد و ... این مسائل را باید تعمیر کرد و در این صورت با این سازه هایی که مهندسی ساز هستند ساختمان ها بیشتر از 100 سال عمر می کنند. از طرف دیگر ما آلان در کشورمان اوقافی هایی داریم که اجاره 99 ساله است. این امر قدمت خیلی طولانی دارد و آلان صدها سال است که برقرار است. یعنی وقتی ساختمان آن خراب می شود و یا قرار می شود کس دیگری روی آن ساخت و ساز کند با اجازه اوقاف واگذار می کنند. در اینجا هم امکان چنین چیزی وجود دارد و با اجازه وزارت راه و شهرسازی می توانند به دیگران منتقل و یا تمدید کنند و سایر کارها. سجادی نائینی، عضو هیئت مدیره انجمن شرکت های ساختمانی: کمتر از 50 سال است! این موضوع خیلی تناقض دارد. احتمالاً خیلی ها از این حرف های من خوششان نیاید ولی من واقعاً نحوه ساخت و ساز مسکن مهر را اصلاً قبول ندارم. ما مسکنی را می سازیم به صرف اینکه فقط متری 300 هزار تومان به پیمانکار می دهیم! با این حساب معلوم است هر کسی هم که سازنده باشد، مجبور است از همه جای ساختمان بزند! البته شاید در آن ساختمان های خوب هم پیدا شود ولی در کل به نظر من در مسکن مهر مشکلات زیادی وجود دارد. اول اینکه روی آن مطالعه کامل و جامعی صورت نگرفت. در هر شهری یک جور مسکن مهر ساخته اند، یکی در دامن کوه، دیگری در وسط دشت، یکی بلند مرتبه، دیگری چند طبقه و ... مثل اینکه گفته اند: آهان اینجا زمین وجود دارد، پس بروید مسکن بسازید! اصلاً هم فکر نکرده اند که اگر اینها مسکن بشوند تکلیف آب و برق و آسفالت و رفت و آمد و ... چی می شود. دوم هم کیفیت ساخت است. کسی نمی پرسد چرا باید یک ساختمان بسازیم که کمتر از 50 سال عمر داشته باشد؟ در صورتی که باید خیلی بیشتر از اینها باشد. من مطمئنم که آقای هاشمی عمر ساختمان های مسکن مهر را بیشتر از حد هم گفته اند، چون به نظر من خیلی کمتر از این رقم هاست. خود من به یکی از این شهرهای جدید اطراف تهران رفته بودم و قیمت آپارتمان ها را می پرسیدم، وقتی به بخش مسکن مهر رسیدیم قیمت ها خیلی خیلی پایین بود؛ می گفتند با نصف قیمت یک آپارتمان می توانی مسکن مهر بخری! این چه چیزی را نشان می دهد؟اگر این ساختمان ها واقعاً 50 سال دوام و مقاومت داشته باشند بسیار جای خوشحالی است! حالا اینکه ساختمانی 50 ساله در زمینی 99 ساله ساخته شود و بعدها چه خواهد شد و ساکنان چه مسائلی با هم خواهند داشت و اینکه بعداً دوباره می توانند پول روی هم بگذارند و ساختمان شان را بکوبند و بسازند خدا عالم است! سلیم زاده، عضو هیئت رئیسه انجمن پیمانکاران: هر ادعایی نیاز به مستندات دارد من نمی دانم مسکن مهر بر اساس آن الگوهایی که توسط مقررات ملی ساختمان تعیین شده ساخته شده یا خیر. در بعضی جاها این ادعا شده که مسکن مهر دقیقاً بر اصول و قوانین نظام مهندسی و مقررات ملی ساخته شده و مقررات حاکم بر کل ساخت و ساز کشور در آنها رعایت شده است، ولی در بعضی جاها شنیده ها حکایت از این دارد که این اتفاق نیفتاده است. اگر در بحث ساخت و ساز مسکن مهر مقررات ملی ساختمان رعایت شده باشد این مقررات حتماً تضمین کننده پایداری و مقاومت ساختمان ها حتی بالای 50 سال هستند. اگر هم رعایت نشده باشد- که متأسفانه شنیده ها بعضاً از این قضیه حاکی هستند- این قضیه اتفاق نخواهد افتاد. اگر آقای هاشمی چنین ادعایی می کنند لابد استناداتی در اختیار دارند که اثبات می کند ساختمان های مسکن مهر بر اساس مقررات ملی ساختمان احداث شده است. این تناقض «ساخت و ساز 50 ساله در زمین های 99 ساله» در نگاه کل جامعه هم هست ولی من به عنوان یک فرد نمی توانم بگویم چنین چیزی درست است یا نه. چون اظهار نظر در این زمینه متکی بر اسناد و مدارک باید باشد. تنها شاخص تشخیص عمر 50 ساله یا کمتر و بیشتر این است که ببینیم بر اساس ضوابط و مقررات ملی ساختمان احداث شده اند یا نشده اند. با اینها می توان ممیزی کرد ولی نه به شکل حسی و غیبی . این تناقض باید از نگاه مجریان این بخش دیده شود. سازمان نظام مهندسی متولی اعمال مقررات ملی و جاری شدن آن در بدنه کارهای عمرانی است؛ اعم از اینکه مسکن مهر باشد یا ساختمان های شهری، دولتی و غیر آن. از سوی دیگر واگذارکننده مسکن مهر یک نهاد دیگر است، بنابراین تقابلی بین این دو نهاد وجود دارد و باید اینها در سطح کلان به توافق برسند یا قبلاً از اینکه چنین سرمایه گذاری های سنگینی اتفاق بیفتد باید مذاکره و توافق می کردند که یک روش قابل قبولی که متناسب با مفاهیم کلی احداث مسکن مهر و اجاره 99 ساله زمین آن باشد، در آن دیده می شد. علی القاعده این اتفاق نیفتاده است بنابراین عده ای ممکن است این ادعا را داشته باشند که مسکن مهر با این حجم سنگین و بزرگ سرمایه گذاری، حرکت بسیار پیشرفته و منطقی بوده و عده ای ممکن است خلاف این نظر را داشته باشند. ظاهراً تفکر اولیه تفکر ایده ال گرایی بوده و حالا باید ببینیم تمام ضوابط دیگر هم جاری شده یا نه؛ چنین چیزی نیاز به کارشناسی جدی دارد و فعلاً بعید است کسی به آن ورود کند. ابوالقاسم گورپرانلو، رئیس انجمن انبوه سازان مازندران: عمر مفید ساختمان بر اساس نظارت است در استان مازندران به خاطر مسائل خاصی که وجود داشت انبوه سازان در مسکن مهر وارد نشدند و 90 درصد مسکن مهر مازندران را پیمانکاران می سازند. بین پیمانکار و سرمایه گذار هم در هر حال تفاوت وجود دارد. پیمانکار فقط کار را به این عنوان انجام می دهد که وظیفه اش را نسبت به کارش انجام بدهد و از عهده خودش ساقط کند و برود ولی انبوه ساز که خودش سرمایه گذار است مجبور است طوری بسازد که ساختمان ها بیشتر عمر کنند، چون پای سرمایه خودش وسط است. روی این مسائل به عنوان یک آدم فنی که از 1357 در این رشته کار می کنم، معتقدم: نمی توان مسکن مهری که پیمانکاران ساخته اند را با ساخته های انبوه سازان مقایسه کرد. متأسفانه در حال حاضر چون کنترل خاصی وجود ندارد، نمی توان گفت این ساختمان ها 50 سال عمر خواهند کرد یا 100 سال یا 5 سال. عمر مفید ساختمان هم بر اساس کنترل و نظارت است. اگر در ساخت ساختمانی بهترین مصالح مصرف شود ولی نظارت نباشد ممکن است عمر مفید طولانی نداشته باشد. برای این امر هم نیاز به متخصص است و کار را باید به متخصصان واگذار کرد. کسانی مثل معماران تجربی و تکنسین هایی که عمری را در ساخت و ساز گذرانده اند و مهندسانی که دلسوز هستند. تعدادی هم تعاونی هستند که ساخت مسکن مهر را به عهده گرفته اند. اگر به درون این تعاونی ها بروید، می بینید هیچ کدام فنی و متخصص نیستند. حال باید پرسید مدیرعامل غیر فنی چطور می تواند یک شرکت تعاونی را بچرخاند و درست کار انجام شود و اتفاقی در کارگاه ها نیفتد؟ بدیهی است چنین ساختمان هایی عمر مفید آنچنانی ندارند.