چالش بزرگ آینده اوپک

پس از یکصد و شصت و ششمین نشست مشترک اعضای اوپک ، عبدالله سالم البدری رئیس قبلی اوپک در جمع خبرنگاران حاضر شد و به سؤالات آنها پاسخ داد . طبق پیش بینی ها تثبیت تولید اوپک در همین میزان ، بیش از نیاز بازار است که با کاهش قیمت نفت از بشکه ای 100 دلار به بشکه ای 80 دلار در ابتدا همراه شد و اینک همان طور که کارشناسان پیش بینی می کردند این قیمت به 60 و 66 دلار برای هر بشکه کاهش خواهد یافت . تصمیم اعضای اوپک در نگهداشت سقف تولید با واکنش هیئت روسی نیز مواجه شد چراکه این تصمیم بر اقتصاد روسیه ، ایران و ونزوئلا تأثیر منفی خواهد گذاشت . بر اساس این تصمیم تولید نفت در کشور های عضو اوپک در سقف 30 میلیون بشکه نفت در روز باقی خواهد ماند . واکنش ها به تصمیم اوپک آنتوان سیلونوف ، وزیر دارایی روسیه گفت : نیاز است مسکو با توجه قرار دادن قیمت تازه نفت در مورد بودجه خود به بازنگری بپردازد و«باید برنامه ها و طرح های اقتصادی و مالی خود را با لحاظ کردن شرایط جدید اقتصاد کلان طراحی کنیم ، البته به اعتقاد ما این تغییرات به سرعت صورت نخواهد گرفت .» . بر اساس گفته ماکسیم اورشکین ، یکی دیگر از اعضای هیئت روسی این تصمیم تأیید می کند که روسیه قبلا باید بودجه خود را با در نظر گرفتن قیمت کمتر از 100 دلار تنظیم می کرده است . وی می گوید : «برای مدت زمانی طولانی این قیمت پایین تثبیت خواهد شد ، ما می بایست بودجه را با قیمت پایین ترین تنظیم می کردیم.» ارزش روبل ، ارز رسمی روسیه با قیمت دلار ارتباط نزدیکی دارد . همان روندی که در روز های اخیر بر قیمت ریال ایران هم تأثیر گذاشته است . به گونه ای که ارزش ریال در مقابل دلار کاهش یافته است . این به آن معنی است که نزول قیمت نفت و ارزش ریال ، تورم را افزایش خواهد داد؛ آن هم در شرایطی که پس از یک سال تلاش مستمر ، تورم نقطه به نقطه کشور کاهش یافته است . بیژن زنگنه ، وزیر نفت جمهوری اسلامی ایران نـیز در گفتگو با شبکه تلویزیونی « سی ان ان» در مورد تصمیم فعلی اوپک گفت : فکر نمیکنم که این پیشنهاد به نفع همه کشور های عضو اوپک باشد؛ چون برخی از کشور های عضو اوپک با این توافقنامه مخالف بودند اما برای وحدت و همبستگی اوپک ما تصمیم گرفتیم اقدامی خلاف این تصمیم انجام ندهیم . زنگنه با بیان اینکه برخی از تولیدکنندگان اوپک فکر می کنند این اقدام برای بالا بردن ماسه نفت های آمریکا است ، گفت : ماسه نفت های (شیل) آمریکا یک چالشی بزرگ برای آینده اوپک است و نفت شیل اکنون با نفت متعارف و عادی رقابت می کند و باعث کاهش سهم کلی اوپک از بازار می شود . اکوادور ، ونزوئلا ، ایران و… . آمریکا دراین بین کشور های اکوادور ، ونزوئلا و ایران بیشترین صدمه را خواهند دید . در این کشور ها بودجه کاملا بر اساس درآمد نفت بسته می شود و قدرت اجرای برنامه های اجتماعی همانند یارانه ها در ایران و ونزوئلا بسیار کاسته می شود . بر اساس نظرات کارشناسی ونزوئلا برای تنظیم بودجه و انجام پروژه های اجتماعی و عمرانی خود به نفتی با قیمت 150 دلار برای هر بشکه و ایران به نفتی با قیمت 140 دلار برای هر بشکه نیاز دارد . بازنده دیگر این شرایط ایالات متحده آمریکا است . گرچه ماسه نفت های امریکا به قیمت پایین تر ، بازار را آسان به دست خواهد آورد اما بازار شیل با کاهش قیمت نفت ، کاسته خواهد شد . به نظر می رسد تنها برنده این اوضاع در حال حاضر عربستان سعودی است که همچنان حتی اگر قیمت نفت پایین تر از این نیز برسد به سود بالایی خواهد رسید . عربستان به صورت حساب شده در راستای خارج کردن شیل از گردونه بازار حرکت کرده است و ارزش ماسه نفت شرکت شیل به پایین ترین سطح خواهد رسید که به تثبیت موقعیت عربستان در بازار نفت خواهد انجامید . ضمن اینکه اگر پروژه های شیل در آمریکا متوقف شود به نظر می رسد نقش شرکت نفت عربستان افزایش یابد . در تصمیمات جدید اوپک گویا سیاست نقش بیشتری بازی کرده است تا اقتصاد ، هرچند سیاست همیشه در تصمیمات اوپک نقش داشته است . یونگ یکی از متخصصان نفتی نگاه متفاوتی دارد . وی می گوید : مشکلی که در آمریکا وجود دارد این است که این کشور همیشه برای افزایش بیشتر تولید کوشیده است و اگر کارتل اوپک ناگهان قیمت را پایین بیاورد شیل ( Shale ) این شکاف را پر خواهد کرد . اما شرکت نفتی تیکون این اقدام اوپک را تصمیمی علیه آمریکا می داند که با کم شدن قیمت نفت به بشکه ای 70 تا 80 دلار برای هر بشکه محصولات این شرکت را غیرقابل رقابت می کند . به گفته لئونید فدون یکی دیگر از کارشناسان نفتی در گفتگو با سایت خبری بلومبرگ با رفع خطر بازار حاشیه ای نفت آمریکا اوپک در سال 2016 دوباره قیمت نفت را بالا خواهد برد . لازم به ذکر است نشست بعدی اوپک ژوئن 2015 برگزار خواهد شد . موضع ایران وزرای نفت ایران و عربستان سعودی در ابتدای نشست وین به دیدار هم رفتند تا راهی برای جلوگیری از کاهش غیرمنتظره نفت پیدا کنند . در ملاقات علی النعیمی و بیژن زنگنه که طبق گزارش خبرگزاری ها بسیار گرم و صمیمانه بود زنگنه درخواستی در مورد کاهش سقف تولید اوپک نمی کند و پیداست که مواضع از قبل روشن شده است . در این دیدار النعیمی بیشتر نگران این موضوع بود که غیر اوپکی ها به ویژه روسیه همکاری لازم را در مورد کاهش نفت شان انجام ندهند و سهم بازار اوپک از دست برود . الکساندر نواک ، وزیر انرژی روسیه پیش ازاین اعلام کرده بود که این کشور به عنوان بزرگ ترین صادرکننده انرژی جهان هیچ برنامه ای برای کاهش تولید نفت برای بالا بردن قیمت ها ندارد . موضع عربستان سعودی و آینده نفت بخشی از انگیزه ایران برای توافق بر سر کاهش عرضه نفت ، به پیشرفت توافق های هسته ای بازمی گردد . بااین حال ایران لابی هایی برای نگهداشتن قیمت نفت با روسیه و عربستان سعودی انجام داد . اما رویکرد عربستان متفاوت است و از ابتدا هم انتظار می رفت که این کشور دخالت زیادی برای کاهش سقف تولید داشته باشد . وزیر نفت عربستان در این زمینه به خبرنگاران گفت : «ما قیمت نفت را تعیین نمی کنیم بلکه بازار تعیین کننده قیمت است.»